Η αυτοαμφισβήτηση και ο φόβος αποτελούν ψυχολογικές μάστιγες της εποχής μας. Τα δύο αυτά συναισθήματα παρεμβαίνουν στη διαδικασία του να επιλέξουμε ή να πραγματοποιήσουμε τους στόχους μας.
Η αυτοαμφισβήτηση και ο φόβος εκδηλώνονται με τις μικρές εσωτερικές εκείνες φωνούλες που μας λένε: «δΔεν θα πετύχεις ποτέ, οπότε γιατί να προσπαθήσεις;» ή «Ποιος νομίζεις ότι είσαι; Θα αποτύχεις!».
Η αυτοαμφισβήτηση και ο φόβος είναι τα συναισθήματα που μας κάνουν να ακούμε τι λένε και, ακόμα χειρότερα, να πιστεύουμε αυτές τις φωνές, με αποτέλεσμα να τα παρατάμε πριν καν ξεκινήσουμε.
Η μπλοκαριστική δύναμη των αρνητικών σκέψεων
Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται αυτοαμφισβήτηση και φόβο κάποια στιγμή στη ζωή τους και κάνουν κάτι για αυτό. Άλλοι πάλι, τελματώνουν ή αισθάνονται σίγουροι για τον εαυτό τους σε έναν τομέα, όπως τον επαγγελματικό.
Αυτοί οι άνθρωποι φοβούνται να δοκιμάσουν νέα πράγματα, όπως το να γνωρίσουν νέους φίλους ή σύντροφο, να κάνουν ένα μεταπτυχιακό ή να μάθουν νέες στρατηγικές διαχείρισης της ζωής τους. Αισθάνονται «κολλημένοι» και καταδικασμένοι.
Όταν όμως κανείς αισθάνεται αυτοαμφισβήτηση και φόβο, χάνει τις ευκαιρίες που του παρουσιάζονται. Προβλέπει ότι τίποτα καλό δεν πρόκειται να του συμβεί, οπότε δε δοκιμάζει τίποτα καινούργιο και αρνείται να πάρει το παραμικρό ρίσκο.
Έτσι όμως, υποτιμά καταστάσεις και ανθρώπους που θα μπορούσαν να τον βοηθήσουν να πραγματοποιήσει τους στόχους του. Η αυτοαμφισβήτηση και ο φόβος παίρνουν διαφορετικές μορφές και προέρχονται από ποικίλες πηγές, οπότε προέχει να μάθει κανείς να τις αντιμετωπίζει.
Πώς δημιουργούνται η αυτοαμφισβήτηση και ο φόβος
Ήδη από πολύ μικρή ηλικία ο άνθρωπος παίρνει μηνύματα για τον εαυτό του και τις ικανότητές του από την οικογένεια και στη συνέχεια από το σχολείο.
Μία κατηγορία είναι οι υπερπροστατευτικοί γονείς που δεν επιτρέπουν στο παιδί να ρισκάρει και να ανοίξει τα φτερά του: στέλνουν το μήνυμα «πρόσεχε, θα πέσεις και θα αποτύχεις», το οποίο κάτω από την επιφάνεια κρύβει το μήνυμα «δεν έχεις αρκετές δυνάμεις».
Άλλη κατηγορία είναι οι γονείς που πιστεύουν ότι το παιδί τους δεν είναι αρκετά έξυπνο, γρήγορο, ταλαντούχο ή ικανό και το τονίζουν αυτό με κάθε τρόπο και σε κάθε ευκαιρία, είτε κάνοντας συγκρίσεις είτε προσγειώνοντας το παιδί.
Σε άλλες περιπτώσεις, και πάλι άθελά τους, οι γονείς περνάνε στα παιδιά το μήνυμα ότι «ως οικογένεια δεν έχουμε αρκετά χρήματα, ωραίο σπίτι, αυτοκίνητο και ρούχα… άρα είμαστε κατώτεροι από τους άλλους» κάτι το οποίο το παιδί εσωτερικεύει και προχωρά βάσει αυτού.
Άλλοτε πάλι οι γονείς ή το σχολείο έχουν περιορισμένες βλέψεις για την επαγγελματική αποκατάσταση του παιδιού και το στρέφουν σε «σίγουρες» επιλογές :
Να ακολουθήσει για το καλό του το επάγγελμα του πατέρα ή να μπει στο Δημόσιο, ματαιώνοντας τα όνειρά του για άλλη καριέρα. Καθώς το παιδί ενστερνίζεται αυτά τα μηνύματα, «μαθαίνει» κάτι για τον εαυτό του: ότι, σύμφωνα με τη γνώμη και εκτίμηση των άλλων, δεν θα τα καταφέρει.
Κάτω από τέτοιες συνθήκες ο άνθρωπος μαθαίνει να επικεντρώνεται κάθε φορά στο αρνητικό.
Όποτε του παρουσιάζεται μια ευκαιρία, σκέφτεται τι μπορεί να πάει στραβά, φοβάται ότι δεν του αξίζει και κάνει σενάρια προσπαθώντας να δει από πού θα του έρθει η αποτυχία ή η καταστροφή. Για να αντισταθμίσει τους φόβους του, συχνά ο άνθρωπος παίρνει μια αμυντική στάση και παριστάνει ότι δεν τον ενδιαφέρει η παρούσα κατάσταση, με το σκεπτικό «δεν είμαι τόσο καλός όσο οι άλλοι.
Αν προσπαθήσω και δεν τα καταφέρω θα γελοιοποιηθώ, αλλά αν δεν προσπαθήσω, τουλάχιστον δε θα γελοιοποιηθώ». Η λογική αυτή του παραλόγου οδηγεί σε αυτοσαμποτάρισμα και τελμάτωση.
Αυτοαμφισβήτηση και φόβος στις σχέσεις
Οι σχέσεις είναι ένας σημαντικός τομέας που επηρεάζεται από την αυτό-αμφισβήτηση και το φόβο. Ο άνθρωπος αυτός, όταν του συμβεί κάτι όμορφο, όπως μια νέα σχέση, αντί να επικεντρωθεί στο θετικό αρχίζει και αμφισβητεί το αν του αξίζει αυτή η σχέση και το αν μπορεί να την κρατήσει.
Έτσι, μπαίνει σε έναν κυκεώνα αρνητικών σκέψεων του στιλ «το ταίρι μου θα πρέπει να είχε προηγούμενους συντρόφους ωραιότερους/ εξυπνότερους/ καλύτερους από εμένα, οπότε θα με παρατήσει» ή «ποτέ δε συμβαίνουν καλά πράγματα σε μένα» ή «εγώ αποκλείεται να κρατήσω κάτι τόσο όμορφο», ενώ θα ήταν πολύ πιο ρεαλιστικό να σκεφτεί...
«μου αρέσει πολύ αυτή η σχέση και θέλω να βάλω τα δυνατά μου να την κάνω να πετύχει και να διαρκέσει». Αλλά για να το πει κανείς αυτό μέσα του, πρέπει να έχει μια θετική εσωτερική φωνή και πίστη στον εαυτό του και τις δυνάμεις του.
10 τεχνικές για να κάνουμε πιο θετικές σκέψεις
Για να αλλάξει κανείς, θα πρέπει να ξεκινήσει από τη στάση που έχει απέναντι στον εαυτό του ώστε να αποκτήσει αυτοέλεγχο και αυτοπεποίθηση. Αλλάζοντας την αρνητική σκέψη και καλλιεργώντας την ικανότητα να βλέπει και την άλλη όψη του νομίσματος είναι ένα σημαντικό βήμα. Για αυτό,
· Κάντε μια λίστα με τους φόβους σας. Μόνο αν παραδεχτείτε ότι υπάρχουν θα βρείτε λύση στα προβλήματά σας.
· Σημειώστε με ποιο τρόποι οι φόβοι σας επηρεάζουν τη ζωή σας.
· Σημειώστε τα αρνητικά μηνύματα που σας λέει η εσωτερική σας φωνή.
· Αντικαταστήστε το κάθε αρνητικό μήνυμα με ένα θετικό.
· Δημιουργήστε ένα υποστηρικτικό δίκτυο φίλων και οικογένειας και ξεκόψτε από τα άτομα που σας προκαλούν προβλήματα ή φέρνουν αρνητισμό στη ζωή σας.
· Διαβάστε βιβλία που θα βοηθήσουν την εξέλιξή σας.
· Δεχτείτε το παρελθόν σας και ταξινομήστε το στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.
· Κάντε μια λίστα με τους στόχους σας και τα βήματα που πρέπει να κάνετε για να τους πετύχετε.
· Κάντε ένα βήμα κάθε μέρα. Κάθε φορά που κάνετε κάτι που σας φέρνει πιο κοντά στην πραγμάτωση των στόχων σας θα νιώθετε καλύτερα για τον εαυτό σας.
· Όταν οι φόβοι και η αυτοαμφισβήτηση επιστρέφουν, μην τρομάξετε! Χρησιμοποιήστε τις ικανότητες που έχετε μάθει και έχετε πίστη στον εαυτό σας ότι θα το ξεπεράσετε ξανά.
Γράφει η ψυχολόγος Δρ. Λίζα Βάρβογλη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου