Όταν μεγαλώνεις, ένα απ’ αυτά που «χάνεις» είναι η γοητεία της πρώτης φοράς σε πολλά πράγματα, σε πολλές εμπειρίες.
Μοιάζει να πρέπει να «ψάχνεις» για να βρεις τί θα κάνεις για πρώτη φορά.
Όταν είσαι μικρός, το χτυποκάρδι, η λαχτάρα, η αγωνία, το ερωτηματικό, η αίσθηση της πρώτης φοράς έρχεται εύκολα, αβίαστα, απαραίτητα!
Ωστόσο, όλες οι πρώτες φορές έχουν μετά να κάνουν και με τις πρώτες φορές του παιδιού σου :
Πρώτο δόντι, πρώτη φορά χωρίς πιπίλα, πρώτη εκδρομή με όλα τα συμπαρομαρτούντα-μπουκάλια, βραστήρες, πάνες, αρκουδάκια, πιπίλες, κουδουνίστρες, «την Άρτα και τα Γιάννενα»!
Και τα πρώτα, μετά δεν έχουν τέλος.
Γιατί μπορεί να 'χει περάσει η πρώτη αγάπη η δικιά μας, η πρώτη χυλόπιτα, οι πρώτες γραπτές εξετάσεις, όμως τώρα έχουμε τα πρώτα του κανακάρη ή της κανακάρας μας!
Που θα τα περάσουμε πλάι πλάι.
Ο γονιός καλείται να 'ναι παρών και απών συγχρόνως.
Δεν δρούμε εμείς αντί για το παιδί μας. Δεν βιώνουμε εμείς στη θέση του.
Πορευόμαστε δίπλα του και συμπλέουμε, αλλά ο καπετάνιος είναι το παιδί.
Εμείς εκεί, πλήρωμα, να λέμε τη γνώμη μας, να βοηθάμε όπου ζητηθεί, να «κρατάμε τα μπόσικα» στις τρικυμίες, αλλά την ευθύνη του ταξιδιού την έχει το παιδί.
Με την έννοια ότι πρέπει να κατανοεί το μέγεθος της ευθύνης που έχει ανά ηλικία, τις συνέπειες των πράξεών του, την ενεργή συμμετοχή, που πρέπει να 'χει στη διαδικασία του μεγαλώματος.
Αυτό απαιτεί μια ωρίμανση του παιδιού ανά ηλικία και πρωτιά, ωρίμανση για να αντιμετωπίσει το ρίσκο της πρώτης φοράς, την πιθανή επιτυχία, αλλά και την εξίσου πιθανή αποτυχία.
Επιπλέον, πρέπει μα ενυπάρχει διάθεση να ξαναπροσπαθήσει, αν τα πράγματα δεν πήγαν τελείως καλά.
Η ευθύνη της διαδικασίας προς την ωρίμανση, αυτή είναι η δουλειά του γονιού.
Ανάλογα με το νου και τη γνώση που έχει κερδίσει από τη δική του πορεία, με τα «μπαγκάζια» που κουβαλά και διαχειρίζεται, έτσι ή αλλιώς, να κάνει τη δουλειά που του αναλογεί, ως γονιού, την προετοιμασία του μικρού του να πετάξει «έξω από τη φωλιά».
Συχνά, προβληματιζόμαστε τί να κάνουμε, πώς να προετοιμάσουμε καλύτερα αυτήν την όποια πρωτιά για το παιδί μας. Για να την περάσει πιο ομαλά.
Ο γονιός όμως δεν χρειάζεται να πει κάτι, να αναλύσει, να προετοιμάσει...
Όχι την τελευταία ώρα.
Η δουλειά γίνεται από τότε που το παιδί είναι μικρό, προετοιμάζοντάς το να αντιμετωπίζει όλες τις πρώτες φορές της ζωής του, με τη βεβαιότητα ότι είναι ένα βήμα προς το μεγάλωμα.
Μια ευκαιρία για να μάθει πράγματα, να χαρεί με καινούργιες γνωριμίες και εμπειρίες, να γίνει ανεξάρτητο.
Εμείς, δείχνουμε στο παιδί μας, με τη ζωή μας την ίδια, ότι το καινούργιο μπορεί να ‘χει δυσκολίες ή απογοητεύσεις , όμως αυτό το ξεπερνάμε και πάμε παρακάτω, στη χαρά της γνώσης, της γνωριμίας με την ίδια τη ζωή.
Η πρώτη δημοτικού είναι μια ιδιαίτερη πρωτιά!
Ακόμη κι αν το παιδί μας έχει πάει σε παιδικό σταθμό, προνήπιο και νήπιο, στην πρώτη δημοτικού είναι η στιγμή που φεύγει «επίσημα» από κοντά μας και μεγαλώνει και εντάσσεται σ’ ένα χώρο υποχρεώσεων και ευθύνης.
Καλείται να κινητοποιηθεί σ’ ένα πιο απαιτητικό απ’ ό,τι πριν πλαίσιο και επίσης καλείται να δοκιμάσει τις μαθησιακές του ικανότητες.
Καλείται να προσαρμοστεί μέσα στην καινούργια του πραγματικότητα, αλλά και συγχρόνως να ξεκινήσει να μαθαίνει με ένα πιο δεδομένο και οργανωμένο τρόπο.
Στην πρώτη τάξη το παιδί καλείται να επιδείξει, πιο συγκεκριμένα πια, διάρκεια προσοχής, σεβασμό σε κανόνες, προτεραιότητα του πρέπει «έναντι του θέλω», να βγει λίγο από την εγωκεντρική προσέγγιση και άμεση ικανοποίηση των αναγκών του και να ενταχθεί σε ένα πλαίσιο ομάδας και διαδικασία ακολουθίας οδηγιών και σταδιακών ενεργειών, βηματισμού προσέγγισης στόχων, πιο αυστηρής αξιολόγησης των πεπραγμένων του, νέων πρωτοβουλιών και προσπάθειας ανάδειξης μέσα από τις ικανότητες του, τόσο τις σχολικές όσο και τις κοινωνικές αποδοχές δημιουργίας νέων σχημάτων που υπάρχουν έξω και μέσα στην οικογένεια.
Όταν τα διαβάζουμε όλα αυτά ή τα πολυσκεφτούμε, η αλήθεια είναι ότι τρομάζουμε λίγο.
Ωστόσο, ο στόχος είναι να τα ζήσουμε με θάρρος και επίγνωση ότι η ζωή είναι αυτό! Ή τελοσπάντων, και αυτό!
Και αυτό αρχίζει από την γέννηση κοντά!
Η γέννηση η ίδια είναι μια κατάκτηση!
Το πρώτο κλάμα, το πρώτο γάλα, ο πρώτος κολικός, ο πρώτος εμετός, ο πρώτος πυρετός, η πρώτη λέξη.
Το παιδί σε κάθε ηλικία, από τότε που γεννιέται, πρέπει να βοηθιέται από το περιβάλλον του στο να εντάσσεται σε κάθε εξελικτικό του στάδιο, με ομαλό τρόπο.
Το να κοιμηθεί στο κρεβάτι του, να βγάλει τα pumpers, να πετάξει το μπιμπερό και την πιπίλα, να ακούσει και να πει παραμυθάκι ή τραγουδάκι, το να πλύνει τα δόντια του, το να έχει παρέες και ενδιαφέροντα, καθώς μεγαλώνει από μικρό μικρό, το βοηθούν να «πετά» χαρούμενα και ανεξάρτητα σε κάθε του πρώτη φορά!
Δεν αποφασίζει ο γονιός «τώρα θα αφήσω το παιδί μου να μεγαλώσει!»
Το γεννά και απλά το μεγαλώνει βοηθώντας το να μεγαλώσει, γιατί αυτό είναι το ζητούμενο.
Να γίνει αυτόνομο με σεβασμό στους γύρω του.
Κάθε χρονιά, μετά την πρώτη δημοτικού, θα 'ναι μια καινούργια χρονιά, συνέχεια της προηγούμενης. Η πρώτη δημοτικού όμως, μοιάζει να ‘ναι η «απόλυτη αρχή»!
Και κάθε χρόνο, η πρώτη μέρα του σχολείου θα ‘ναι πάντα η πρώτη μέρα.
Ποτέ όμως δεν θα ‘ναι η απόλυτη πρώτη μέρα της πρώτης δημοτικού!
Από την άλλη, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν είναι παρά μια μέρα, πρώτη μιας μεγάλης σειράς πολλών ημερών στο σχολείο, που θα ακολουθήσουν η μία μετά την άλλη, για πολλά χρόνια, και όλες μαζί τελικά, θα διαμορφώσουν τη σχολική πραγματικότητα του παιδιού.
Ακόμη κι αν η πρώτη μέρα είναι δύσκολη, μπορούν να ακολουθήσουν πολλές άλλες καλύτερες.
Το τονίζω αυτό για να βάλουμε τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση και να μην τρελαινόμαστε με υπερβολές. Το παιδί ξεκινά και πράγματι η γνωστική και συναισθηματική του ωριμότητα, η γραφική του ικανότητα, η πληρότητα και καθαρότητα του λόγου του, η διάρκεια της προσοχής του και η δυνατότητά του να συνδιαλέγεται με συνομήλικούς του αλλά και ενήλικες, με οργανωμένο τρόπο, θα παίξουν σημαντικό ρόλο στην πορεία του στο σχολείο, μέσα και έξω από την τάξη.
Η πρώτη στο δημοτικό δεν είναι πιο δύσκολη τελικά από την πρώτη στο γυμνάσιο, στην αγάπη, στην «χυλόπιτα», στο Πανεπιστήμιο, στο μεταπτυχιακό, στη δουλειά, στο στρατό, στη σεξουαλική επαφή, στο γάμο στο διαζύγιο, στο νοσοκομείο, στην απόλυση.
Θυμάμαι την πρώτη χρονιά του γιου μου στο δημοτικό, όχι πολύ καλά.
Θυμάμαι την πρώτη φορά που είχε ερωτική επαφή και κάποια στιγμή μου το είπε ολόχαρος!
Θυμάμαι την πρώτη μέρα του στο Πανεπιστήμιο. Θυμάμαι την πρώτη μέρα του στη δουλειά.
Πιο πριν θυμάμαι το πρώτο του μεθύσι, μου το ‘πε, δεν το είδα.
Θυμάμαι την κατασκήνωση παλιά, την πρώτη μέρα.
Θυμάμαι την πρώτη φορά που έκλαψα στην αγκαλιά του και με παρηγορούσε αυτός.
Θυμάμαι το πρώτο μας ταξίδι οι δυο μας.
Θυμάμαι την πρώτη φορά που μεγάλος έκλαψε αυτός και δεν μπορούσα να τον παρηγορήσω, γιατί το θέμα που είχε εκείνη τη στιγμή με υπερέβαινε.
Θυμάμαι τόσες πρώτες φορές, έντονες και σημαντικές, που η πρώτη δημοτικού είναι μόνο μία απ’ αυτές.
Μιλώ για το μεγάλο αριθμό πρώτων φορών πιο πριν απ’ το μεγαλύτερο γιο.
Όμως κι απ’ τον μικρότερο έχω να θυμάμαι άλλες κι άλλες πρώτες.
Η πρώτη φορά θέλει ανεξαρτησία και σύνεση.
Ασφάλεια στο ρίσκο. Που σημαίνει να’ σαι προετοιμασμένος και να κάνεις την επιλογή της συνέπειας.
Δηλαδή να ‘σαι υπεύθυνος. Δηλαδή ώριμος για τη φάση που βρίσκεσαι.Ας βοηθάμε μέσα από τη δική μας ωρίμανση τα παιδιά μας να ωριμάσουν γλυκά όσο γίνεται σε μια ζωή συχνά δύσκολη και απρόβλεπτη.
Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία!
Μαρία Ρουσοχατζάκη
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας και Επικοινωνίας
Λογοπαθολόγος M.S., C.C.C. – Συγγραφέας Παιδικών Βιβλίων, www.mrous.gr
E-mail : logos@mrous.gr
Facebook : Μαρία Ρουσοχατζάκη
Youtube: Μαρία Ρουσοχατζάκη
