Μόλις χθες πέσανε στα χέρια μου κάποιες παλιές κιτρινισμένες πολυκαιρισμένες φωτογραφίες από τα πρώτα παιδικά μου χρόνια… ξέρετε από αυτές που όταν τις βλέπουμε, είτε χαμογελάμε με νοσταλγία, είτε αισθανόμαστε άβολα για την εικόνα μας, γι΄ αυτό που ήμασταν ως παιδιά.
Έμεινα έκθαμβη να κοιτάζω με δέος το χαριτωμένο μελαχρινό κοριτσάκι της φωτογραφίας. Αυτή τη φορά η αίσθηση ήταν εντελώς διαφορετική. Ήταν σαν να έβλεπα βαθιά μέσα σε αυτό το κοριτσάκι πρώτη φορά και θυμήθηκα.
Θυμήθηκα πόσο μου άρεσε όσο ήμουν μικρή να μπαίνω σε φανταστικούς κόσμους μέσα από τα βιβλία και μετά να ονειροπολώ και να ταξιδεύω εκεί με την αχαλίνωτη φαντασία μου! Πόσο λάτρευα να ζωγραφίζω με τις ώρες…
Πως κοίταζα επίμονα με ορθάνοιχτα τα μάτια ένα τοπίο στη φύση που μου άρεσε - ήθελα να το αποτυπώσω ανεξίτηλα στο μυαλό μου, να το κάνω εικόνα μέσα μου για να μπορέσω κάποια στιγμή αν θέλω να το ζωγραφίσω!
Θυμήθηκα πως έγραφα υπέροχες εκθέσεις γεμάτες περιγραφές και συναίσθημα γιατί οι λέξεις με συνάρπαζαν – τις χρησιμοποιούσα σαν παιχνίδι, θέλοντας να φτιάξω, να δημιουργήσω κάτι εντελώς δικό μου κάτι όμορφο!
Θυμήθηκα πώς ρουφούσα σα σφουγγάρι τη γνώση από τα χείλια και τα μάτια των δασκάλων μου, πώς ήμουν σε κάθε μάθημα απόλυτα ΕΚΕΙ αφοσιωμένη σ΄ αυτό.
Μπορεί να μην έγραφα αυτολεξί το μάθημα στο διαγώνισμα της ιστορίας και της γεωγραφίας, αλλά θυμόμουν και την παραμικρή λεπτομέρεια που είχε πει ο δάσκαλος κατά τη διάρκεια της παράδοσης, όταν βέβαια αυτός συμμετείχε και δίδασκε με όρεξη και ενδιαφέρον.
Στο δικό μου παραμύθι η μικρή Μαρία μεγάλωσε, μπήκε στον κόσμο των πρέπει και των κανόνων από πολύ νωρίς, αναλαμβάνοντας από μόνη της την ευθύνη – την υποχρέωση – το βάρος, να είναι το «καλό κορίτσι και το καμάρι των γονιών της».
Με αυτόν τον τρόπο συναίνεσα, χωρίς τότε να το γνωρίζω, στην «εκπαίδευσή μου» στον κόσμο του αριστερού ημισφαιρίου, αναπτύσσοντας υπέρμετρα τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά του.
Έτσι και χωρίς καλά καλά να το συνειδητοποιήσω - αφού αυτή η πορεία θεωρούταν πλέον ως απόλυτα «φυσιολογική» και ταυτόχρονα ήταν και η πιο βολική και εύκολη για μένα - μεταλλάχθηκε η άποψη και το βίωμα της ζωής μου σε κάτι άχρωμο, αγωνιώδες, ανούσιο και κουραστικό.
Τότε μου είπαν ότι έτσι ενηλικιώνομαι, έτσι αναλαμβάνω την ευθύνη του εαυτού μου, ωριμάζω πλέον και πως αυτό συμβαίνει σε όλους τους φυσιολογικούς ανθρώπους που θέλουν να ανήκουν σε μια κοινωνία.
Κάπως έτσι οι φανταστικοί κόσμοι των βιβλίων έγιναν μαθήματα στο φροντιστήριο και υποχρεωτικά μαθήματα στο πανεπιστήμιο αργότερα. Η ονειροπόληση αντικαταστάθηκε από την τηλεόραση. Η απόλαυση της ζωγραφικής υποβαθμίστηκε σε χόμπυ για να μη γίνει ποτέ θέληση για σπουδές και επαγγελματική αποκατάσταση.
Από εκεί που ήταν το παρόν μου, μεταλλάχθηκε σε παρελθόν και μέλλον - ανάμνηση και όνειρο να πραγματοποιηθεί ΜΕΤΑ (ξέρετε αυτό το «μετά» που δεν έρχεται ποτέ) τα μαθήματα, τη σχολή, τις οικογενειακές υποχρεώσεις κλπ . Η χαρά μου να γράφω δημιουργικά έγινε αναγκαστικό γράψιμο βαρετών δοκιμίων για «αίτια, συνέπειες και τρόπους αντιμετώπισης».
Η ανεμελιά μου έδωσε τη θέση της στο άγχος και στον προσεκτικό προγραμματισμό του χρόνου για να προλάβω το διάβασμα… Η επαφή με τη φύση απορρίφθηκε ως χάσιμο πολύτιμου χρόνου. Η γνώση ήταν πλέον θέμα φοιτητικής εξέλιξης και απόκτησης πτυχίου, η δίψα για μάθηση μετατράπηκε σε συλλογή προσόντων για το βιογραφικό μου…
Απώτερος στόχος πάντα η επαγγελματική αποκατάσταση και η οικονομική ανεξαρτησία…τότε και μόνο τότε θα μπορούσα (νόμιζα) να ζήσω ελεύθερα τα όνειρα και τις προσωπικές επιθυμίες μου.
Και έτσι κάπως προσαρμόστηκα … ήμουν το τέλειο παιδί , η τέλεια μαθήτρια! Το γεγονός ότι παρόλα αυτά μισούσα το σχολείο πέρασε απαρατήρητο από όλους αλλά και κυρίως από εμένα την ίδια. Πέρασα σε καλή σχολή στο πανεπιστήμιο, την οποία διάλεξα με κριτήριο το να μπορώ να βρω μετά δουλειά …
Μήπως ήξερα και τι ήθελα να σπουδάσω τότε; Που να προλάβω να βρω τον εαυτό μου; Άλλωστε ένα «καλό παιδί» δεν στεναχωρεί τους γονείς του με ανόητα καπρίτσια. Ένα «καλό παιδί» κάνει πάντα αυτό που υπαγορεύει η λογική. Περίεργο δεν είναι όμως το γεγονός ότι δεν είχα ακούσει ποτέ τότε για τη θέληση της ψυχής;
Η άκριτη προσαρμογή μου ήταν ο πιο βολικός δρόμος - δεν χρειάστηκε ποτέ να αμφισβητήσω, να αναρωτηθώ, να σκεφτώ αν όλα αυτά τα «πρέπει» και οι παραδόσεις είχαν νόημα για μένα, αν ήταν και δική μου επιλογή, αν υπήρχε άλλος δρόμος και τρόπος για να ζει κανείς.
Είχα πλήρως «εκπαιδευτεί» και «επαναπρογραμματιστεί» στην περιορισμένη θέαση του κόσμου του αριστερού ημισφαιρίου, είχα γίνει μια κοινωνικά αποδεκτή, καλοκουρδισμένη μηχανή που καμάρωνε για το ότι πετύχαινε πάντα αυτό ακριβώς που εκείνη ήθελε!
Κι όμως η ζωή είχε άλλο τρόπο να μου δώσει τα μαθήματα που ήθελε η ψυχή μου σε άλλο επίπεδο να πάρω. Κι όμως το όνειρο που νόμιζα ότι θα ζούσα, αφού θα πετύχαινα σε όλα όσα είχα αποδεχτεί ως σωστά και κοινωνικά αποδεκτά , μετατράπηκε σε εφιάλτη.
Ο πρώτος γάμος μου απέτυχε, χώρισα κακήν κακώς, έζησα ένα πολύ άσχημο διαζύγιο και εγώ και το παιδί μου. Παρόλο όμως την φαινομενική επανάστασή μου, πάλι τα «κατάφερα» με χίλιους κόπους και βάσανα να ταιριάξω με την εικόνα του «καλού παιδιού».
Η ζωή συνέχιζε με τα μαθήματά της όμως… Η χαριστική βολή για μένα ήταν η φρίκη που έζησα προσπαθώντας να βοηθήσω το μεγάλο μου γιο που είχε «δυσλεξία» εμπιστευόμενη μόνο ότι ήξερα τότε, το φόβο μου, το σύστημα και τα προϊόντα του…
Ήταν αυτή η οδύσσεια που με βοήθησε να φτάσω πιο κοντά στον εαυτό μου και στην κατανόηση της ύπαρξής μου. Κοντοστεκόμουν σε ένα κρίσιμο σημείο της ζωής μου όπου υπήρχε το κενό, η σκέψη «και τώρα τι»… γιατί δεν καταφέρνω να βοηθήσω το παιδί μου; γιατί νιώθω άδεια από σκοπό και ενδιαφέρον;
Τι νόημα έχει να ζω μηχανικά πλέον; Γιατί να προσπαθώ να επιτυγχάνω στόχους, σε τι με ωφέλησε όλος αυτός ο αγώνας; Ποια και που ήμουν εγώ σε όλη αυτήν την ιστορία τελικά…
Έφτασα λοιπόν να κάνω το δικό μου προσωπικό ταξίδι αυτογνωσίας για να ανακαλύψω, να συνειδητοποιήσω, να αναγνωρίσω την ύπαρξή μου και τον τρόπο προγραμματισμού μου, μέσα από τη βιωματική παρατήρηση της ίδιας μου της ζωής…
Ανακάλυψα με δέος ότι η μικρή Μαρία ζούσε σε ένα κόσμο ευτυχίας και ισορροπίας, μέχρι που εκπαιδεύτηκε να μην εμπιστεύεται τον εαυτό της, παραμέλησε ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της και ανάπτυξε ένα άλλο σε βάρος του.
Ανακάλυψα με μεγάλη έκπληξη, γιατί και πώς έγινα αυτό που είμαι, μέσα από την κατανόηση των λειτουργιών της αριστερής μου φύσης. Κι η ακόρεστη δίψα μου για μάθηση ζωντάνεψε ξανά όταν συνειδητοποίησα πόσα μπορώ να ανακαλύψω ακόμα για τη δεξιά μου φύση, αυτήν που με έφερνε πιο κοντά στο πώς λειτουργεί το «δυσλεκτικό» παιδί μου.
Την αριστερή μου πλευρά λοιπόν την ξέρω καλά γιατί την έχω καλλιεργήσει και της έχω δώσει άφθονο χώρο να αναπτυχθεί . Αποτελεί το σύνολο της ταυτότητας, της προσωπικότητάς μου όπως μόχθησα να τη διαμορφώσω. Είναι όλες οι καταγραφές της μνήμης μου και των υποκειμενικών κρίσεων και πεποιθήσεών μου.
Χάρις στο αριστερό μου ημισφαίριο ξέρω πού γεννήθηκα, ποιο είναι το όνομά μου, οι γονείς μου, οι σπουδές μου, το σπίτι μου, η δουλειά μου, τα ενδιαφέροντά μου, τα αγαπημένα μου, αυτά που έχω μάθει ότι δεν μου αρέσουν - με άλλα λόγια η απόλυτα προσωπική μου ιστορία.
Μου εξασφαλίζει την αίσθηση της ξεχωριστής ύπαρξης του βιολογικού μου εαυτού, μοιάζοντας κάπως σαν να ξεχωρίζει κανείς με απίστευτες λεπτομέρειες το ρόλο που παίζει ένας ηθοποιός στη θεατρική παράσταση που διάλεξε να συμμετέχει.
Κουβαλάει όλους τους κοινωνικούς κανόνες και τα πρέπει της κοινωνίας που μεγαλώνουμε – λίγο ή πολύ μοιάζοντας πάλι με την επιλογή των σκηνικών και των κανόνων της ίδιας θεατρικής παράστασης. Έτσι κάπως δημιουργείται στο αριστερό μας ημισφαίριο, από την παιδική ηλικία, το Εγώ.
Είναι η προσωπικότητα που αποφασίζουμε ότι είναι η ταυτότητά μας σε αυτή τη διάσταση - με βάση τα στοιχεία που μπορεί να χρησιμοποιεί εκείνο το μέρος του νου: το «έχω», το «κάνω», το «ξέρω» σε σύγκριση πάντα με τα «πρέπει» και το τι κάνουν οι άλλοι.
Το αριστερό ημισφαίριο μου χρησιμοποιώ όταν κατατάσσω τις πληροφορίες από το περιβάλλον μου, τις ομαδοποιώ και τις βάζω σε κουτάκια για εύκολη αναζήτηση σε περίπτωση που χρειαστεί. ‘Όταν οργανώνω ή οργανώνομαι με λογικά βήματα προς αυτό που θέλω να επιτύχω.
Όταν βλέπω στόχους και καταστρώνω σχέδια έχοντας την απόλυτη αίσθηση του γραμμικού χρόνου (παρόν, παρελθόν, μέλλον). Όταν συγκρίνω σκοπιμότητες και κρίνω βάση αποτελέσματος…
Είναι όλες αυτές οι ιδιότητες που απέκτησα και εξάσκησα και είμαι ευγνώμων γι΄ αυτές , γιατί από αυτές πηγάζει η αποτελεσματικότητα και η ορμή μου να δημιουργώ.
Μαζί με αυτές τις χρήσιμες πλευρές όμως ανάπτυξα και άλλες ιδιότητες του αριστερού ημισφαίριου, οι οποίες δεν αποδείχθηκαν και τόσο ωφέλιμες και ευχάριστες για τη ζωή μου. Το ακριβώς αντίθετο θα έλεγα : αναγνώρισα ότι με περιορίζουν και με καταπιέζουν όσο τίποτε άλλο.
Εκεί αναπτύχθηκε και δημιουργήθηκε το Εγώ μου, το λειτουργικό πρόγραμμα που έχω δημιουργήσει στο νου μου. Είναι εκείνο που συγκρίνει και κρίνει μονίμως το τι κάνω, το τι έχω, το τι είμαι σε σχέση με τα επιτεύγματα και τα αποκτήματα άλλων, σε σχέση με το παρελθόν - πάντα όμως συγκρίνει .
Η μόνιμη σύγκριση και η αυτοκριτική δεν είναι ευχάριστη και σίγουρα δεν οδηγεί σε κανενός είδους αυτοβελτίωση. Ομολογουμένως δεν έγινα καλύτερος άνθρωπος μ΄ αυτήν παρέα τόσο καιρό.
Η μνήμη όταν τη χρησιμοποιεί το Εγώ μπορεί να είναι δυνάστης όταν σε αυτό-περιορίζει πιστεύοντας (ακράδαντα κιόλας) ότι έζησες και ένιωσες θα το ξαναζήσεις και θα το ξανανιώσεις και δεν έχεις καμία επιλογή.
Από το Εγώ πηγάζουν συναισθήματα όπως ο φόβος, η ανασφάλεια, η ενοχή, η προσωρινή ευχαρίστηση και η συγκρατημένη χαρά. Πίστευα δε, ότι δεν έχω πλέον άλλη επιλογή τρόπου ζωής. Ότι γνώριζα και ήμουν ήταν αυτός ο τρόπος σκέψης και ζωής που είχα εκπαιδευτεί και προγραμματιστεί να ζω, ασυνείδητα μεν με τη συγκατάθεσή μου δε.
Τώρα που έχω αναγνωρίσει τις λειτουργίες και των δύο ημισφαιρίων και του αριστερού και του δεξιού διαπίστωσα ότι αυτές μοιάζουν σαν δύο εντελώς διαφορετικές προσωπικότητες μέσα στο κεφάλι μου.
Η μία Μαρία (η αριστερή μου πλευρά) είναι αυτή που κάνει, πετυχαίνει και έχει. Όμως είναι επίσης αυτή που θυμάται συνέχεια, συγκρίνει τον εαυτό της μονίμως για να ορίσει και να βεβαιωθεί ότι υπάρχει. Είναι μια επικριτική και εγωιστική Μαρία, φοβάται τα πάντα και γι΄ αυτό θέλει να ελέγχει τα πάντα και τους πάντες!
Αλλάζει τη θέαση της υφιστάμενης και πιθανής πραγματικότητας κατά το πώς τη βολεύει μέσα από αυτό που ξέρει, φοβάται και πιστεύει ότι είναι δυνατόν να συμβεί. Τα σενάρια τρόμου και φρίκης είναι η ειδικότητά της. Εκεί το Εγώ μου αισθάνεται να βρίσκεται στο στοιχείο του – στα σενάρια που βιώνει την αίσθηση του εαυτού ως αδύναμο, μικρό, ανεπαρκές πλάσμα, έρμαιο των συνθηκών και της τύχης.
Όμως τώρα επιτέλους, τη βλέπω αυτή τη Μαρία, ξέρω πότε είναι οι φωνές του Εγώ που ακούω στην ακατάπαυστη φλυαρία της σκέψης μου. Έμαθα, εκπαιδεύτηκα να τις αναγνωρίζω.
Όπως έμαθα να αναγνωρίζω και να ακούω και την άλλη Μαρία μέσα μου, αυτήν που επιμελώς είχα φιμώσει και αγνοήσει όλα αυτά τα χρόνια. Η άλλη μου προσωπικότητα του δεξιού ημισφαιρίου είναι αυτό που λέμε allou fun park! Ανέμελη , χαρούμενη, ενωμένη ενεργειακά με όλα και με όλους. Είναι σε θέση να αισθανθεί διαισθητικά τους ανθρώπους γύρω της και γι΄ αυτό επιλέγει πολύ προσεκτικά τις παρέες της και αισθάνεται άβολα στο πλήθος.
Βλέπει συνολικές εικόνες και όχι κομματάκια και γι΄ αυτό ξέρει χωρίς να μπορεί να εξηγήσει λογικά. Είναι η δημιουργική Μαρία που λάτρευε να ζωγραφίζει και να γράφει. Είναι η Μαρία που εμπιστεύεται τη ζωή και απολαμβάνει ότι βιώνει ακόμα κι αν εκ των υστέρων τα κρίνει ως λάθος επιλογές.
Εκείνη έχει τη δύναμη να γελάει μ΄ αυτά και να μην κρατάει άσχημα συναισθήματα. Κι ακόμα, αυτή τη Μαρία φωνάζω πια για να με βοηθήσει με την αξιοθαύμαστη πλάγια σκέψη της, όταν αντιμετωπίζω ένα πρόβλημα για το οποίο η άλλη η λογική Μαρία έχει σηκώσει τα χέρια ψηλά.
Δεν την νοιάζει ο χρόνος γιατί για εκείνη τη Μαρία μετράει μόνο το τώρα. Είναι αυτή που παρατηρεί με παιδική αφέλεια τον κόσμο γύρω της.
Δεν την απασχολεί καθόλου να σταματήσει το τρέξιμο της επιστροφής στο σπίτι από τη δουλειά , για να μυρίσει την ευωδιά μιας γαζίας στον κήπο ενός σπιτιού, για να χαζέψει τα λαμπερά πράσινα μάτια μιας γάτας και να θαυμάσει το αέρινο πέταγμα των γλάρων πάνω από τις πολυκατοικίες.
Είναι εκείνη που ξέρει ότι αξίζει γιατί υπάρχει, γιατί Είναι και όχι γιατί κάνει και γιατί καταφέρνει και έτσι δεν αγωνιά για τίποτε. Εκείνη δεν φοβάται γιατί ξέρει ότι τίποτε μα τίποτε δεν μπορεί να τη βλάψει πραγματικά. Αν δεν τη «μαζέψει» όμως η άλλη η λογική Μαρία, είναι ικανή να παραμείνει εκεί να χαζεύει τα λουλούδια και τις πεταλούδες για ώρες…
Χωρίς αυτήν την αίσθηση του εαυτού και της προσωπικότητας και όλα τα εργαλεία του αριστερού ημισφαιρίου, δεν θα μπορούσαμε να βιώνουμε εμπειρίες, να κάνουμε αυτό που θέλουμε, να εκφράζουμε τον εαυτό μας σε αυτόν τον κόσμο. Παραμένουν όμως εργαλεία.
Δεν είναι αυτά που είμαστε. Η λογική είναι πολύ χρήσιμο εργαλείο όταν θέλεις να απαντήσεις στην ερώτηση «Πώς θα φτάσω κάπου», αλλά αποδεικνύεται άχρηστο όταν θέλεις απάντηση στην πιο κρίσιμη ερώτηση : Πού (και γιατί) θέλεις να πας. Αυτό θα στο πει , αν την εμπιστευτείς βέβαια, η δεξιά πλευρά της ύπαρξής σου.
Κάθε είδους «ειδικοί» προσπαθούν να προσεγγίσουν και να κατανοήσουν το ανεξερεύνητο δεξί ημισφαίριο, μέσα όμως από την κατανόηση και τα εργαλεία του αριστερού - και αυτό απλά δεν γίνεται.
Μοιάζει σαν να προσπαθείς να δεις και να καταλάβεις τι είναι θάλασσα, ενώ κάθεσαι στην κορφή ενός βουνού διαβάζοντας ένα βιβλίο με επιστημονικές πληροφορίες για τη σύσταση του θαλασσινού νερού - δεν θα καταλάβεις ποτέ έτσι τι είναι θάλασσα.
Πρέπει να πας στην παραλία, να μπεις μέσα στο δροσερό νερό, να μυρίσεις την αρμύρα, να βουτήξεις στο βυθό της, να κοντραριστείς με τη δύναμη του κύματος, να ταξιδέψεις στην απεραντοσύνη της και τότε μόνο θα έχεις πραγματικά άποψη (βίωμα) για το τι είναι θάλασσα.
Με τον ίδιο τρόπο για να κατανοηθούν αυτές οι διαφορετικές λειτουργίες του δεξιού ημισφαιρίου, είναι αναγκαίο να ανακαλύψει ο καθένας μας βιωματικά πρώτα το δικό του δεξί ημισφαίριο, να βουτήξει στην δική του «θάλασσα», κατανοώντας το έτσι από πρώτο χέρι, μέσα από τον ίδιο τον ίδιο του τον εαυτό (και όχι μέσα από βιβλία και θεωρίες).
Και είναι πλέον επιτακτική ανάγκη για το ατομικό και συλλογικό καλό, να ανακαλύψουμε την αληθινή μας φύση. Χρειάζεται να βρούμε και να το γνωρίσουμε ξανά, τον εαυτό μας συνολικά.
Οι δύο «Μαρίες» μέσα μας είναι εκεί και μας περιμένουν να τις αναγνωρίσουμε και να τις χρησιμοποιούμε, με σεβασμό και εμπιστοσύνη στον εαυτό μας, για να δημιουργήσουμε έναν άλλο κόσμο. Μια κοινωνία ελευθερίας και δημιουργικότητας, βασισμένη στην αγάπη και όχι στο φόβο, στην ισορροπία και τη συνεργασία και όχι στον ανταγωνισμό και την επιβολή.
H ιστορία της Μαρίας... από την ίδια.
