Οι ιδιότητες των πνευμάτων γίνονται φανερές από τις σχετικές διηγήσεις της Γραφής :
Δύο άγγελοι μέ τή μορφή ανδρών έφτασαν βράδυ στα Σόδομα. Ό δίκαιος Λώτ, πού καθόταν κοντά στήν πύλη της πόλης, βλέποντάς τους καί περνώντας τους γιά οδοιπόρους, τούς κάλεσε στο σπίτι του. Πράγματι, πήγαν.
Οι Σοδομίτες, μόλις τό έμαθαν, αποφάσισαν να ασελγήσουν πάνω στούς ξένους. Περικύκλωσαν, λοιπόν, τό σπίτι τού Λώτ καί μέ φωνές απαιτούσαν να τούς παραδώσει τούς φιλοξενουμένους του. Ό Λώτ βγήκε έξω γιά να τούς μεταπείσει, άλλά μάταια - εκείνοι, εξαγριωμένοι, τού μίλησαν αισχρά καί απειλητικά. Ύστερα, σπρώχνοντάς τον βίαια, προσπάθησαν να σπάσουν την πόρτα.
Τότε οι άγγελοι «άπλωσαν τά χέρια τους, τράβηξαν τόν Λώτ μέσα στο σπίτι κι έκλεισαν την πόρτα. Καί τούς άνδρες, πού βρίσκονταν εκεί, στήν πόρτα τού σπιτιού, τούς τιμώρησαν μέ τύφλωση». Όταν ξημέρωσε, επειδή ό Λώτ καί ή οικογένεια του αργούσαν να εγκαταλείψουν τά Σόδομα, πού θα καταστρέφονταν από τόν Θεό, οι άγγελοι «πήραν από τό χέρι αυτόν, τή γυναίκα του καί τίς κόρες του» καί «τούς έβγαλαν έξω από την πόλη».
Έδώ μέ κάθε σαφήνεια φαίνεται ή υπαρξιακή σχέση των αγγέλων μέ τόν χρόνο, τόν χώρο καί την ύλη. Φαίνεται ή κινητικότητά τους. Φαίνεται ή ενέργεια τους, ενέργεια πού είναι όμοια μέ την ανθρώπινη, αλλά καί πού υπερβαίνει τίς ανθρώπινες ικανότητες, όπως αποδεικνύεται από την τύφλωση τών αμαρτωλών.
Στη διήγηση βλέπουμε άλλη μία ενέργεια τών άγγέλων, πού υπερβαίνει την ανθρώπινη ικανότητα άλλά καί την ανθρώπινη νόηση. Πρόκειται γιά τή συμμετοχή τους στήν καταστροφή τών Σοδόμων καί τών Γομόρων.
«Ό Κύριος άφησε να βρέξει θειάφι καί φωτιά από τόν ουρανό στα Σόδομα καί στα Γόμορα». Αλλά, πριν γίνει αυτό, ό ένας από τούς αγγέλους είπε στον Λώτ : «Τρέξε να σωθείς (στη Σηγώρ) γιατί δεν μπορώ να κάνω τίποτα, ώσπου να φτάσεις εκεί». Τό πρόσωπο πού ενεργούσε ήταν ό Θεός. Όργανο της ενέργειας Του ήταν ό άγγελος.
Ή φοβερή επιχείρηση της καταστροφής, πού ήρθε από τόν αέρα μέ θειάφι καί φωτιά, πραγματοποιήθηκε από τούς άγγέλους. Άλλά μια κτιστή καί πεπερασμένη ύπαρξη, γιά να επενεργήσει στήν ύλη, πρέπει απαραίτητα να είναι υλική καί να ασκήσει δύναμη επίσης υλική.
Ό προφήτης Δαβίδ λέει πώς οι τιμωρητικές καταστροφές πού έπληξαν την Αίγυπτο πριν από την αναχώρηση τών Ισραηλιτών, πραγματοποιήθηκαν από «πονηρούς άγγέλους».
Οι Αιγύπτιοι μάγοι, λέει ή Γραφή, έκαναν κάποια θαύματα, όπως ό Μωυσής καί ό Ααρών, άλλά τά έκαναν «μέ τή μαγική τους τέχνη», δηλαδή μέ τή δύναμη τών δαιμόνων. Οι δαίμονες, πνεύματα καθώς είναι, όπως καί οι άγγελοι, έχουν Ικανότητες πού υπερβαίνουν τίς δικές μας, καί μ’ αυτές προκαλούν εκπληκτικές μεταβολές στην ορατή φύση.
Γιά τούς νόμους της φύσεως, βλέπετε, αυτοί γνωρίζουν πολύ περισσότερα άπ’ οσα οι άνθρωποι. Οι δυνάμεις τους, άλλωστε, είναι πολύ πιο ανεπτυγμένες από τίς αντίστοιχες ανθρώπινες, ένώ, επιπλέον, ώς σχετικά ασώματοι μπορούν να ενεργούν μέ ασύγκριτα μεγαλύτερη Ελευθερία καί ευκολία.
Μέ την ενέργεια τού διαβόλου, φωτιά, πού φάνηκε να πέφτει από τόν ουρανό, έκαψε τά πρόβατα καί τούς βοσκούς τού Ιώβ. Μέ την ενέργεια τού διαβόλου, ξαφνικά φύσηξε άνεμος δυνατός από την έρημο, χτύπησε τό σπίτι τού Ιώβ από παντού καί τό γκρέμισε πάνω στα παιδιά του, πού πλακώθηκαν από τά ερείπια καί σκοτώθηκαν.
Ό άγιος Ιωάννης ό Θεολόγος στήν Αποκάλυψή του, παρουσιάζοντας τόν διάβολο σάν «δράκοντα», δηλαδή σάν μεγάλο φίδι, καί τόν Αντίχριστο σάν «θηρίο», λέει ότι ό πρώτος θα δώσει στον δεύτερο «τή δύναμή του, τόν θρόνο του καί μεγάλη εξουσία». Μ’ αυτή τή δύναμη ό Αντίχριστος θα κάνει «μεγάλες τερατουργίες, μέχρι καί φωτιά να κατεβαίνει από τόν ουρανό μπροστά στα μάτια των ανθρώπων».
Αυτό τό διαπιστώνουμε καί από τούς βίους ιών αγίων. Στον βίο του αγίου Νικολάου του θαυματουργού (6 Δεκεμβρίου), γιά παράδειγμα, αναφέρεται ότι οι δαίμονες προκάλεσαν μεγάλη θαλασσοταραχή. (Σ.τ.Μ.: Βλ. Άρχιμ. Θεοφύλακτου Μαρινάκη, Άγιος Νικόλαος της γης καί του πελάγους, Θεσσαλονίκη 2003, σελ. 54).
Ή επενέργεια των αγγέλων στην ύλη μέσω της ύλης, επενέργεια άγνωστη σ’ εμάς, καθώς καί άλλες ιδιότητες των πνευμάτων, απεικονίζονται παραστατικά στις ακόλουθες διηγήσεις της Γραφής :
Ένας άγγελος, αφού πρώτα ήρθε καί κάθισε γιά λίγο κάτω από ένα δένδρο, εμφανίστηκε στον Γεδεών, κατοπινό κριτή του Ισραήλ, καθώς αυτός αλώνιζε, καί τόν πρόσταξε ν’ απαλλάξει τόν λαό του από την τυραννία τών Μαδιανιτών.
Ό Γεδεών ζήτησε ένα σημάδι, γιά να πειστεί πώς είχε μπροστά του όχι άνθρωπο άλλά ουράνιο απεσταλμένο του Θεού. «Μή φύγεις από ’δώ», είπε στον άγγελο, «ώσπου να επιστρέψω - πάω να φέρω τή θυσία πού θέλω να προσφέρω μπροστά σου». Πήγε, λοιπόν, ό Γεδεών, ετοίμασε όσα χρειάζονταν γιά τή θυσία - βραστό κατσικάκι καί άζυμα ψωμιά— καί τά έφερε στον άγγελο, πού τόν πρόσταξε να τά τοποθετήσει πάνω σ’ ένα βράχο.
Καί τότε «ό άγγελος του Κυρίου άπλωσε τό ραβδί πού κρατούσε στο χέρι του, καί μέ την άκρη του άγγιξε τό κρέας καί τά άζυμα ψωμιά. Καί βγήκε φωτιά από τόν βράχο, πού έκαψε εντελώς τό κρέας καί τά ψωμιά. Μετά ό άγγελος του Κυρίου χάθηκε από τά μάτια του Γεδεών».
Κι εκείνος, βλέποντας τό θαύμα, κατάλαβε άτι του είχε εμφανιστεί όχι άνθρωπος άλλά άγγελος. «Κύριε, Κύριε», αναφώνησε, «είδα τόν άγγελό Σου πρόσωπο μέ πρόσωπο!».
Ό άγγελος, επομένως, όπως τόν είδε ό Γεδεών, δεν είχε μόνο χέρια, άλλά καί πρόσωπο. Τό παρουσιαστικό του, γενικά, ήταν απολύτως όμοιο με τό παρουσιαστικό ενός ανθρώπου. Ή ενέργεια τού ραβδιού ήταν ενέργεια της ύλης, ενέργεια άγνωστη σ’ εμάς. Μέ την ανακάλυψη τού ηλεκτρισμού καί τού γαλβανισμού γνωρίσαμε την εξαιρετικά λεπτή, ισχυρή καί γρήγορη ενέργεια της ύλης, ενέργεια εκπληκτική, πού παρέμενε άγνωστη στήν ανθρωπότητα γιά χιλιετίες.
Την ενέργεια αυτή τή χρησιμοποιούμε, άλλά δεν την κατανοούμε. Άς σημειωθεί, μέ την ευκαιρία αυτή, πώς ή γαλβανιστική συσκευή ενεργεί μέ τά άκρα της, μέ την επαφή.
Οι άγγελοι μπορούν ν’ αγγίξουν τούς ανθρώπους, οι όποιοι αισθάνονται τό αγγελικό άγγιγμα. «Ό Ιακώβ», λέει ή Γραφή, «έμεινε μόνος. Καί πάλευε μαζί του ένας άνθρωπος όλη τή νύχτα, ώς τό πρωί».
Άνθρωπος αποκαλείται ό άγγελος, επειδή είχε ανθρώπινη μορφή. «Καί άγγιξε, καθώς πάλευαν, την κλείδωση τού μηρού τού Ιακώβ, την οποία νάρκωσε... Καί ό Ιακώβ κούτσαινε στον μηρό του».
Ό προφήτης Ηλίας, γιά να σωθεί από την οργή της βασίλισσας Ίεζάβελ, πού ήθελε να τόν σκοτώσει, σηκώθηκε κι έφυγε στήν έρημο. Αφού βάδισε μιας μέρας δρόμο, κάθισε αποκαμωμένος κάτω από ένα δένδρο πού λεγόταν Ραθμέν, καί παρακαλούσε να πεθάνει.
Από τόν κόπο καί τή λύπη ό προφήτης άποκοιμήθηκε εκεί, κάτω από τό δένδρο. «Ξαφνικά κάποιος» — ήταν άγγελος τού Κυρίου— «τόν άγγιξε καί τού είπε : “Σήκω καί φάε”». Ξυπνώντας ό Ηλίας, είδε δίπλα στο κεφάλι του ένα κρίθινο ψωμί κι ένα κανάτι μέ νερό. Σηκώθηκε καί, αφού έφαγε καί ήπιε, κοιμήθηκε πάλι. «Άλλά ό άγγελος του Κυρίου ξαναήρθε καί ιόν άγγιξε γιά δεύτερη φορά, λέγοντάς του : “Σήκω καί φάε, γιατί έχεις ακόμα πολύ δρόμο μπροστά σου”.
Ό προφήτης ξανασηκώθηκε, έφαγε καί ήπιε. Καί μέ τή δύναμη πού πήρε από την τροφή εκείνη, βάδισε σαράντα μερόνυχτα, ώσπου έφτασε στο όρος Χωρήβ».
Στις Πράξεις των Αποστόλων διαβάζουμε ότι ό Ηρώδης, γιά να ικανοποιήσει τούς Ιουδαίους, αποκεφάλισε τόν Απόστολο Ιάκωβο, τόν γιό τού Ζεβεδαίου, καί στη συνέχεια συνέλαβε μέ τόν ίδιο σκοπό τόν Απόστολο Πέτρο, τόν όποιο έριξε αλυσοδεμένο στη φυλακή.
Μια νύχτα, πριν από την ημέρα πού ό Ηρώδης θα έφερνε σε δημόσια δίκη τόν Απόστολο, εκείνος κοιμόταν ανάμεσα σε δύο στρατιώτες, δεμένος μέ αλυσίδες. Άλλοι δύο στρατιώτες φύλαγαν σκοπιά μπροστά στήν πόρτα «Ξαφνικά ένας άγγελος Κυρίου εμφανίστηκε κι ένα φως έλαμψε στο κελί.
Ό άγγελος ξύπνησε τόν Πέτρο, σκουντώντας τον στο πλευρό, καί τού είπε: “Σήκω γρήγορα!”. Αμέσως έπεσαν οι αλυσίδες από τά χέρια τού Αποστόλου. Ό άγγελος συνέχισε: “Βάλε τή ζώνη σου καί τά σανδάλια σου”. Ό Πέτρος τό έκανε. Ύστερα τού λέει ό άγγελος: “Βάλε τό ιμάτιο σου κι άκολούθησέ με”.
Ό Πέτρος τόν ακολούθησε καί βγήκε έξω. Δεν καταλάβαινε ότι συνέβαιναν πραγματικά οσα γίνονταν μέσω τού αγγέλου, άλλά νόμιζε ότι έβλεπε όραμα. Αφού πέρασαν την πρώτη καί τή δεύτερη φρουρά, έφτασαν στη σιδερένια πύλη πού βγάζει στήν πόλη. Ή πύλη άνοιξε από μόνη της, καί βγήκαν έξω. Πέρασαν ένα στενό, καί αμέσως ό άγγελος εξαφανίστηκε.
Τότε ό Πέτρος συνήλθε καί είπε : “Τώρα κατάλαβα πραγματικά ότι ό Κύριος έστειλε τόν άγγελό Του καί με γλίτωσε από τά χέρια τού Ηρώδη καί άπ’ αυτό πού οι Ιουδαίοι περίμεναν να πάθω!”».
Στις Πράξεις περιέχεται καί μια άλλη θαυμαστή διήγηση, αυτή της βαπτίσεως τού ευνούχου αξιωματούχου της Κανδάκης, της βασίλισσας των Αιθιόπων, από τόν άγιο διάκονο Φίλιππο σε μια πηγή, στον δρόμο πού οδηγούσε από την Ιερουσαλήμ στη Γάζα. «Όταν βγήκαν από τό νερό, πνεύμα Κυρίου» —δηλαδή άγγελος— «άρπαξε τόν Φίλιππο, καί δεν τόν ξαναείδε πια ό ευνούχος... Ό Φίλιππος βρέθηκε στήν Άζωτο».
Ένα παρόμοιο γεγονός περιγράφεται στο βιβλίο τού προφήτου Δανιήλ. Τόν προφήτη αυτόν τόν έριξαν οι Βαβυλώνιοι σ’ έναν λάκκο μέ πεινασμένα λιοντάρια, γιά να τόν κατασπαράξουν. Αυτά, όμως, δεν τόν πείραζαν.
"Έξι μέρες έμεινε εκεί ό Δανιήλ χωρίς ψωμί καί νερό. Στο μεταξύ, ό προφήτης Αββακούμ, πού ζούσε στήν Ίουδαία εκείνον τόν καιρό, είχε ετοιμάσει φαγητό καί τό πήγαινε στο χωράφι του γιά τούς θεριστές. «Τότε ένας άγγελος τού Κυρίου εμφανίστηκε μπροστά στον Άββακρύμ καί τόν πρόσταξε :
“Τό φαγητό, πού έχεις, να τό πας στη Βαβυλώνα, στον Δανιήλ, πού βρίσκεται στον λάκκο' μέ τά λιοντάρια”. Μα ό Αββακούμ αποκρίθηκε: “Κύριε, τή Βαβυλώνα δεν την έχω δει ποτέ καί τόν λάκκο δεν τόν γνωρίζω”.
Ό άγγελος τού Κυρίου τόν έπιασε τότε από τά μαλλιά καί μ’ έναν συριστικό ήχο από την ορμή της πνευματικής του φύσεως τόν μετέφερε στη Βαβυλώνα, πάνω από τόν λάκκο... Ό Δανιήλ σηκώθηκε κι έφαγε. Καί ό άγγελος του Θεού ξανάφερε αμέσως τόν Αββακούμ στον τόπο του».
Ό ήχος πού προκλήθηκε από την κίνηση τού αγγέλου, αποδίδεται από τή Γραφή στη φύση τού πνεύματός του. Παρόμοια καί ό άγγελος πού μπήκε στο καμίνι της Βαβυλώνας μαζί μέ τούς Τρεις Παίδες, προκάλεσε έναν ήχο σάν ελαφρό σφύριγμα.
Αυτό επιβεβαιώνει πώς οι άγγελοι έχουν λεπτά σώματα, πώς δεν είναι δηλαδή πνεύματα απολύτως άυλα, γιατί σε τέτοια περίπτωση δεν θα προκαλούσαν κανέναν ήχο κατά την κίνησή τους.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΑΓΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΜΠΡΑΝΤΣΑΝΙΝΩΦ. ΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΑ ΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ ΤΟΝ ΑΔΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
