«Δύο πρώην φυλακισμένοι του πολέμου συναντήθηκαν μετά από πολλά χρόνια. Όταν ο πρώτος ρώτησε ''έχεις συγχωρήσει αυτούς που σε αιχμαλώτισαν;'' ο δεύτερος απάντησε ''όχι, ποτέ'' . ''Τότε λοιπόν'', απάντησε ο πρώτος ''σε έχουν ακόμα φυλακισμένο''. – Jack Kornfield
Στο ταξίδι της ζωής, συχνά πληγωνόμαστε συναισθηματικά από τους άλλους. Συνήθως ξεπερνούμε γρήγορα τον πόνο της καρδιάς και της θλίψης και μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά. Όμως, υπάρχουν φορές που νιώθουμε κολλημένοι στο παρελθόν, αισθανόμαστε τόσο αναστατωμένοι και μίζεροι που το να πληγώσουμε αυτούς που μας στεναχώρησαν φαίνεται να είναι ο μοναδικός τρόπος για να φύγει ο πόνος.
Αλλά λειτουργεί η εκδίκηση; η σύντομη απάντηση είναι όχι και παρακάτω θα ανακαλύψετε το γιατί.
Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΓΛΥΚΙΑ.
«Πριν ξεκινήσετε το ταξίδι της εκδίκησης, σκάψτε δυο τάφους». – Κομφούκιος
Η πεποίθηση πως η εκδίκηση είναι γλυκιά συνεχώς ενισχύεται από τον πολιτισμό μας. Για παράδειγμα, κοιτάξτε τις πιο διάσημες ταινίες και μυθιστορήματα - τα οποία δεν είναι τίποτα άλλο παρά η αντανάκλαση του συλλογικού τρόπου σκέψης της κοινωνίας μας - θα ανακαλύψετε γρήγορα πως πολλά απεικονίζουν την εκδίκησή ως κάτι επιθυμητό που πρέπει να αναζητήσετε.
Ένα συνηθισμένο θέμα ιστορίας είναι οι δύο χαρακτήρες - ο «καλός» και ο «κακός» - που πολεμούν ο ένας τον άλλον. Ο «κακός» έχει κάνει κάτι άσχημο στον «καλό» και ο σκοπός της ζωής του τελευταίου είναι να εκδικηθεί τον προηγούμενο ακόμα και αν αυτό του στοιχίσει την ζωή. Μόλις αυτό επιτευχθεί, ο «κάλος» χαρακτήρας περιγράφεται ως ο γενναίος ήρωας που έλαβε τεράστια ικανοποίηση από το κατόρθωμα του.
Αντίθετα με το τι απεικονίζουν αυτά τα φανταστικά σενάρια, η πραγματικότητα είναι πως η εκδίκηση είναι αντιπαραγωγική- που σημαίνει πως αντί να σας κάνει να αισθανθείτε καλυτέρα, σας οδηγεί μόνο σε περισσότερο πόνο.
Δείτε πως :
● Πρώτον , το να ζητάτε εκδίκηση είναι βλαβερό για την ευεξία σας. Συγκεκριμένα, αυξάνει τα επίπεδα άγχους και επίσης εξασθενεί την φυσική και συναισθηματική σας υγεία.
● Δεύτερον, πιστεύοντας πως η εκδίκηση είναι σημαντική για την ευτυχία σας, ίσως συνεχώς να θέλετε κάθε άτομο που σας πλήγωσε να πληρώσει το τίμημα των πράξεων του. Το αποτέλεσμα; ξοδεύετε τον πολύτιμο χρόνο σας προσπαθώντας να καταστρέψετε τη ζωή των άλλων αντί να βελτιώνετε τη δική σας.
● Τρίτον, με το να πάρετε εκδίκηση συμπεριφέρεστε ακριβώς όπως και τα άτομα που ισχυρίζεστε ότι απεχθάνεστε και επίσης γίνεστε η χειρότερη εκδοχή του εαυτού σας. Όταν το συνειδητοποιήσετε, σύντομα θα μετανιώσετε γι αυτό που κάνατε και θα βρείτε τον εαυτό σας βυθισμένο στις τύψεις και στις ενοχές.
● Τέλος, πολλοί από αυτούς που εκδικηθήκατε θα θέλουν να σας εκδικηθούν (επειδή πήρατε εκδίκηση!) Με αυτόν τον τρόπο ακούσια βοηθάτε στη δημιουργία ενός φαύλου κύκλου διαπροσωπικών συγκρούσεων που αναπόφευκτα θα φέρει τεράστια ταλαιπωρία στη ζωή σας.
Με το να πληγώνετε τους άλλους, βλάπτετε τον εαυτό σας.
Η εκδίκηση δεν είναι τίποτα άλλο από μια γρήγορη λύση - στην αρχή, μπορεί όντως να είναι γλυκιά για λίγο διάστημα, όμως δοκιμάζετε την πικρή γεύση που αφήνει μετά. Οπότε ποιο το νόημα σε αυτό;
Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΩΣ ΕΝΑΣ ΑΠΟΤΥΧΗΜΕΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΗΡΕΜΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ.
''Το σκοτάδι δεν μπορεί να σε βγάλει από το σκοτάδι. Μόνο το φως μπορεί να το κάνει αυτό. Το μίσος δεν μπορεί να εξαλείψει το μίσος. Μόνο η αγάπη μπορεί να το κάνει αυτό''. Martin Luther King, Jr.
Πολλοί θα συμφωνήσουν πως δεν αναζητούν την εκδίκησή μόνο για να νιώσουν πιο χαρούμενοι αλλά επίσης και για να ανακτήσουν την γαλήνη και τη δικαιοσύνη, έχοντας την εντύπωση πως με το να τιμωρήσουν τους άλλους για τα παραπτώματα τους θα τους διδάξουν ένα μάθημα: να μην τα ξανακάνουν
Κι όμως η εκδίκηση ποτέ δεν καταφέρνει να βοηθήσει και ο λόγος είναι πως το να τιμωρείτε τους άλλους για τα λάθη τους δεν θα αποκαλύψει αυτό που τους έκανε να σας βλάψουν εξ αρχής. Επομένως, δεν μπορείτε να τους κατανοήσετε και να τους βοηθήσετε να ξεφορτωθούν την αιτία της παρεκκλίνουσας συμπεριφοράς τους.
Οπότε , γιατί κάποιοι άνθρωποι εκ προθέσεως πληγώνουν τους άλλους; επειδή οι ίδιοι έχουν πληγωθεί στο παρελθόν και η βία έχει γίνει ο τρόπος να αντιμετωπίζουν τον σκληρό κόσμο στον οποίο έχουν ανατραφεί. Δεν είναι «κακοί» ή «μοχθηροί» – απλώς είναι άτυχοι που δεν έλαβαν πολλή αγάπη από την οικογένεια και το ευρύτερο περιβάλλον τους και ως αποτέλεσμα δεν έχουν μάθει να αγαπιούνται από τους γύρω τους.
Έτσι, η εκδίκηση είναι μια προσπάθεια να αποδώσουμε ευθύνη σε αυτούς, από μια θέση αδυναμίας. Είναι σύνηθες να περιφρονούμε ή ακόμα και να μισούμε αυτούς που δε μας φέρθηκαν σωστά όπως και να τους κατηγορούμε για τις πράξεις τους, χωρίς να μπορούμε να δούμε πως είναι θύματα μεγάλων δεινών και πως πρέπει να είναι πολύ δύσκολο να θεραπευτούν από τις συναισθηματικές πληγές τους. Και αντί να τους δείξουμε συμπόνια για την ατυχία τους, τους τιμωρούμε για την κακή συμπεριφορά τους.
Επομένως, όταν εκδικούμαστε αυτούς τους ανθρώπους, όχι μόνο τους προκαλούμε παραπάνω ταλαιπωρία αλλά επίσης ενισχύουμε την πεποίθηση τους ότι ο κόσμος είναι σκληρός και πως μπορούν να αντιμετωπίσουν τα διαπροσωπικά προβλήματα μόνο με τη βία. Με άλλα λόγια , τους παροτρύνουμε να γίνουν περισσότερο εχθρικοί και επιθετικοί, το οποίο είναι το εντελώς αντίθετο από αυτό που θέλαμε στην αρχή-ηρεμία και δικαιοσύνη.
ΑΝΤΙ ΝΑ ΑΝΑΖΗΤΑΤΕ ΕΚΔΙΚΗΣΗ, ΣΥΓΧΩΡΗΣΤΕ.
« Το οφθαλμός αντί οφθαλμού θα κάνει τον κόσμο τυφλό».– Mahatma Gandhi
Εάν η εκδίκηση δεν λειτουργεί , τότε τι;
Η συγχώρεση.
Για να αναρρώσουμε πραγματικά από την συναισθηματική πληγή που μας προκάλεσαν, πρέπει να συγχωρήσουμε.
Συγχώρεση σημαίνει να παραμερίσετε το μίσος σας γι αυτούς που σας πλήγωσαν και συμπονετικά να απαλλαχτείτε από την επιθυμία να τους τιμωρήσετε. Με αυτό θα νιώσετε ανακουφισμένοι από τη μνησικακία και θα βιώσετε μια κατάσταση εσωτερικής γαλήνης.
Επιπλέον , δεν θα σπαταλάτε πλέον τον χρόνο και την ενέργεια σας προσπαθώντας να αλλάξετε το παρελθόν και θα προχωρήσετε στη ζωή εστιάζοντας σε αυτά που είναι πραγματικά σημαντικά για την ευεξία σας.
Φυσικά, η συγχώρεση είναι εύκολο να λέγεται παρά να γίνεται ειδικά στην ανταγωνιστική κοινωνία που ζούμε, όπου ο καθένας πρέπει να πολεμά όλους τους άλλους εξαιτίας της εγωιστικής επιθυμίας να αποδείξει πως είναι ανώτερος τους . Οπότε, πως μπορεί κάποιος να μάθει να συγχωρεί;
Για να συγχωρήσετε χρειάζεται να συνειδητοποιήσετε πως κανείς, συμπεριλαμβανομένου κι εσείς , δεν είναι τέλειος και επομένως προοριζόμαστε κατά καιρούς να κάνουμε λάθη , τα οποία συχνά επηρεάζουν και τους άλλους.
Όταν θέλετε εκδίκηση, επιθυμείτε να τιμωρήσετε κάποιον για το λάθος του και να τον κάνετε να αισθανθεί τα ίδια συναισθήματα με εσάς. Σε αυτή την ψυχολογική κατάσταση οι σκέψεις σας γίνονται άσχημες και καταστροφικές και δεν υπάρχει χώρος για συγχώρεση στην καρδιά σας. Αλλά όταν κατανοήσετε πως κανένας ζωντανός άνθρωπος δεν είναι τέλειος, αρχίζετε να κοιτάτε τις πράξεις τους με εντελώς διαφορετική προοπτική.
Βλέπετε την ασυνείδητη ταλαιπωρία που τους κινητοποιεί να πράξουν με αυτόν τον τρόπο καθώς είναι θύματα του παρελθόντος τους. Τότε, μια επιθυμία φυσικά εμφανίζεται μέσα σας, να τους συγχωρήσετε ακόμα και αν προηγουμένως ράγισαν την καρδιά σας.
Λέγοντας αυτό, είναι σημαντικό να επισημάνουμε πως η συγχώρεση αναφέρεται στο πρόσωπο και όχι στην πράξη. Με αλλά λόγια η συγχώρεση δεν σημαίνει ότι παραβλέπουμε τα παραπτώματα του άλλου. Επομένως, η συγχώρεση δεν συνεπάγεται με το πώς θα πρέπει να τρέξετε πίσω από αυτόν που σας πλήγωσε λόγω συμπόνιας προς την πληγωμένη ψυχοσύνθεση του. Όχι βέβαια.
Μείνετε μακριά από τέτοιους ανθρώπους, υπερασπιστείτε τον εαυτό σας αν χρειάζεται και βεβαιωθείτε πως δεν θα σας ξανά κακομεταχειριστούν. Ωστόσο, από μια ασφαλή απόσταση συγχωρήστε τους για τα λάθη τους και ευχηθείτε τους κάτι καλό για το μέλλον.
Θα ήθελα να τελειώσω αυτό το άρθρο με μια από τις αγαπημένες μου ιστορίες, που έχει ένα εξαιρετικά όμορφο μάθημα για την συμπόνια και τη συγχώρεση (ακόμα και αν η ιστορία είναι βασισμένη σε ιστορικά γεγονότα αμφισβητείται. Ανεξάρτητα από αυτό , το μήνυμα που μεταφέρει είναι βαθυστόχαστο). Οπότε να την :
«Ο Βούδας καθόταν κάτω από ένα δέντρο μιλώντας στους μαθητές του, όταν ένας άντρας ήρθε και τον έφτυσε στο πρόσωπο. Αφού το σκούπισε, τον ρώτησε «Τι ακολουθεί; Τι θέλεις να πεις μετά από αυτό;» Ο άντρας ήταν λίγο μπερδεμένος επειδή δεν πίστευε πως αφού φτύσεις το πρόσωπο κάποιου θα σε ρωτήσει τι ακολουθεί.
Δεν είχε τέτοια εμπειρία στο παρελθόν. Είχε προσβάλλει ανθρώπους και εκείνοι θύμωναν και αντιδρούσαν. Ή αν ήταν δειλοί ή αδύναμοι χαμογελούσαν προσπαθώντας να τον δωροδοκήσουν. Αλλά ο Βούδας δεν ήταν σαν κανέναν από αυτούς. Δεν ήταν θυμωμένος, ούτε είχε προσβληθεί ούτε ήταν δειλός. Αλλά απλώς είχε πει «τι ακολουθεί;» . Δεν υπήρχε κάποια αντίδραση.
Αλλά οι μαθητές του Βούδα θύμωσαν και αντέδρασαν. Ο κοντινότερος, ο Ananda είπε «Αυτό είναι πάρα πολύ. Δεν μπορούμε να το ανεχτούμε. Πρέπει να τιμωρηθεί αλλιώς όλοι θα αρχίσουν να κάνουν το ίδιο!»
Ο Βούδας απάντησε «Κάνε ησυχία. Δεν με πρόσβαλε, άλλα εσύ το κάνεις. Είναι καινούργιος, ένας ξένος. Πρέπει να άκουσε κάτι για εμένα πως είμαι άθεος, ένας επικίνδυνος άντρας που απομακρύνει τους ανθρώπους από τον δρόμο τους, ένας επαναστάτης, ένας διεφθαρμένος. Και ίσως έχει διαμορφώσει κάποια ιδέα, κάποια αντίληψη για εμένα. Δεν έφτυσε εμένα, έφτυσε την ιδέα του. Έφτυσε την ιδέα που έχει για εμένα επειδή δεν με ξέρει καθόλου, οπότε πως μπορεί να με φτύσει;»
«Αν το σκεφτείς» συνέχισε, «έφτυσε το μυαλό του. Δεν είμαι μέρος του και μπορώ να πω πως ο καημένος άντρας πρέπει να έχει κάτι άλλο να πει επειδή αυτός είναι ένας τρόπος για να πεις κάτι. Το να φτύσεις είναι ένας τρόπος για να πεις κάτι.
Υπάρχουν στιγμές που νιώθεις ότι οι λέξεις είναι ανίσχυρες : στην αγάπη, στην έντονη οργή, στο μίσος, στην προσευχή. Υπάρχουν έντονες στιγμές όπου οι λέξεις είναι ανίκανες. Τότε πρέπει να κάνεις κάτι. Όταν είσαι θυμωμένος, πολύ θυμωμένος, χτυπάς τον άλλον, τον φτύνεις, λες κάτι. Μπορώ να τον καταλάβω. Έχει κάτι παραπάνω να πει οπότε γι αυτό τον ρωτάω, «Τι ακολουθεί;»
Ο άντρας ήταν ακόμα πιο μπερδεμένος. Και ο Βούδας είπε στους μαθητές του «Είμαι περισσότερο προσβεβλημένος από εσάς επειδή με ξέρετε και έχετε ζήσει χρόνια μαζί μου και όμως αντιδράσατε».
Αμήχανος και μπερδεμένος ο άντρας επέστρεψε στο σπίτι. Δεν μπορούσε να κοιμηθεί όλο το βράδυ. Μετά την συνάντηση του με τον Βούδα του ήταν πολύ δύσκολο ,αδύνατο να κοιμηθεί όπως συνήθως.
Ξανά και ξανά τον στοίχειωνε αυτή η εμπειρία. Δεν μπορούσε να εξηγήσει στον εαυτό του αυτό που είχε γίνει. Έτρεμε, ίδρωνε και μούσκευε τα σεντόνια. Δεν είχε συναντήσει ποτέ τέτοιον άντρα. Ο Βούδας γκρέμισε ολόκληρο το μυαλό και τα πρότυπα του , ολόκληρο το παρελθόν του.
Την επόμενη μέρα επέτρεψε. Έπεσε στα πόδια του Βούδα. Εκείνος τον ξαναρώτησε: «τι ακολουθεί»; Αυτό επίσης είναι ένας τρόπος για να πεις κάτι που δεν μπορείς με τα λόγια. Όταν ήρθες και άγγιξες τα πόδια μου, είπες κάτι που δεν μπορούσες να το πεις κανονικά, για το όποιο όλες οι λέξεις είναι πολύ περιορισμένες, δεν περιέχεται σε αυτές». Ο Βούδας είπε «κοίτα Ananda, αυτός ο άντρας είναι πάλι εδώ, λέει κάτι. Είναι ένας άντρας με βαθιά συναισθήματα».
Ο άντρας κοίταξε τον Βούδα και είπε «Συγχώρεσε με γι αυτό που έκανα χθες».
Ο Βούδας απάντησε «Να σε συγχωρήσω; μα δεν είμαι ο ίδιος άντρας στον οποίον το έκανες αυτό. Ο Γάγγης συνεχίζει να ρέει, δε θα είναι ίδιος ποτέ. Κάθε άνθρωπος είναι ένα ποτάμι. Ο άντρας που έφτυσες χθες δεν είναι πλέον εδώ. Του μοιάζω αλλά δεν είμαι ο ίδιος, πολλά έγιναν μέσα σε εικοσιτέσσερις ώρες! Το ποτάμι έρευσε πολύ. Οπότε, δεν μπορώ να σε συγχωρήσω επειδή δε σου κρατώ κακία.
«Και επίσης είσαι καινούργιος. Μπορώ να δω πως δεν είσαι ο ίδιος άντρας που ήρθε χθες εδώ επειδή αυτός ήταν θυμωμένος και έφτυσε ενώ εσύ γονατίζεις στα πόδια μου αγγίζοντας τα. Πώς μπορεί να είσαι ο ίδιος άντρας;
Δεν είσαι ο ίδιος οπότε ας το ξεχάσουμε. Αυτοί οι δύο άνθρωποι, αυτός που έφτυσε και αυτός που το δέχθηκε και οι δύο δεν είναι πλέον εδώ. Έλα πιο κοντά. Ας μιλήσουμε για κάτι άλλο».
ΠΗΓΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ: TRUSTING ONESELF AND THE OTHER, OSHO
