Για αρκετό χρονικό διάστημα, και ειδικά μεταξύ των παλαιότερων γενεών, επικράτησε η αντίληψη ότι οι νέοι αντιμετωπίζουν τις σχέσεις όπως μία τηλεόραση ή κάποια άλλη συσκευή: μόλις χαλάσει την αντικαθιστούν με νέα αντί να την επιδιορθώσουν.
Ακόμη και αν γενικότερα η τάση αυτή είναι ευρέως διαδεδομένη, όλοι γινόμαστε συχνά μάρτυρες ανθρώπων που φαίνεται να απωθούν και να αποφεύγουν διακαώς το ενδεχόμενο ενός χωρισμού, παρά το γεγονός ότι δε φαίνεται να υπάρχει καμία προοπτική για τη σχέση τους και παρόλο που δηλώνουν ευθαρσώς δυστυχισμένοι.
Τα κριτήρια διατήρησης μίας σχέσης
Με βάση τη θεωρία των φίλτρων (Kerckhoff, Davis, 1962), τα κριτήρια διατήρησης μίας σχέσης διαφέρουν αναλόγως του σταδίου αυτής.
Στο πρώτο χρονικά στάδιο παίζουν σημαντικό ρόλο κοινωνικές μεταβλητές, όπως η κοινωνική τάξη, η θρησκεία ή το μορφωτικό επίπεδο.
Στο δεύτερο στάδιο γίνονται πιο εμφανείς και σημαντικές οι αξίες και οι στάσεις ζωής.
Στο τρίτο στάδιο πλέον παίζουν ρόλο ατομικές ψυχολογικές μεταβλητές και προσωπικά χαρακτηριστικά, που καθορίζουν την αίσθηση της συμπληρωματικότητας.
Η συμπληρωματικότητα ή μη των συντρόφων και άρα η λειτουργικότητα της σχέσης φαίνεται σχετικά αργά, συνήθως μετά τους πρώτους 18 μήνες, καθώς η ερωτική έλξη παρεμποδίζει συχνά τις ρεαλιστικές εκτιμήσεις της προσωπικότητας του άλλου.
Θα μπορούσαμε να πούμε σε γενικές γραμμές ότι μία σχέση παραμένει υγιής και βιώσιμη, όταν οι σύντροφοι ανταποκρίνονται ο ένας στα προσωπικά κριτήρια του άλλου.
Οι διάφοροι στρεσογόνοι παράγοντες μειώνουν το επίπεδο ικανοποίησης που αντλούν οι σύντροφοι από μία σχέση. Πίσω από τη διατήρηση μίας φαινομενικά δυστυχισμένης σχέσης κρύβεται λοιπόν κάποιο άλλο κίνητρο (Baker et al., 2017), που ωθεί το ζευγάρι στην απόφαση να παραμείνει στη σχέση και να προσπαθήσει να ξεπεράσει τις όποιες δυσκολίες.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, ο βαθμός αφοσίωσης εξαρτάται όχι από το τρέχον αλλά από το προσδοκώμενο επίπεδο ικανοποίησης. Τα άτομα που παραμένουν σε μία σχέση, παίρνουν λοιπόν αυτή την απόφαση, πιστεύοντας ότι η σχέση τους, με βάση τα δεδομένα που έχουν για αυτή, πρόκειται να βελτιωθεί στο μέλλον. Μένουν οπότε, επειδή θεωρούν ότι μπορούν να ελπίζουν σε κάτι καλύτερο.
Πολλές φορές μάλιστα, η ενασχόληση με την προσπάθεια βελτίωσης της σχέσης, ενισχύει τις θετικές προσδοκίες για μελλοντική ευτυχία. Οι συγκρούσεις μπορούν να επανα-οριοθετήσουν τις σχέσεις, να αποσαφηνίσουν τα θέλω, τους στόχους, τους ρόλους των συντρόφων, να εξαναγκάσουν σε έκφραση και διαπραγμάτευση.
Μοτίβα συντρόφων που δυσκολεύονται να χωρίσουν
Ένα άλλο μοτίβο είναι εκείνο των συντρόφων που νιώθουν ότι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τον αποχωρισμό και τους φόβους που προκύπτουν για το μέλλον τους.
Πίσω από την απόφαση παραμονής στη σχέση κρύβονται μερικές φορές δισταγμοί και ανασφάλειες ως προς την ικανότητά τους να ξεκινήσουν από την αρχή, να αντέξουν τη μοναξιά, να αναλάβουν την ευθύνη του χωρισμού. Συχνά δε βλέπουν κάποια άλλη βιώσιμη εναλλακτική.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να συνυπολογίσουμε ζευγάρια, τα οποία αποφασίζουν να μείνουν μαζί για λόγους π.χ. οικονομικούς- βιοποριστικούς. Επιπλέον, οι θρησκευτικές πεποιθήσεις επηρεάζουν ακόμη ένα ποσοστό των γονέων.
Το γενικότερο πλαίσιο των πεποιθήσεων και του συστήματος αξιών, με το οποίο εισέρχεται ο κάθε ένας σε μία σχέση, πόσο μάλλον ένα γάμο προσδιορίζει σε μεγάλο βαθμό το βαθμό των ενοχών που πρόκειται το άτομο να βιώσει.
Παράλληλα υπάρχουν και οι περιπτώσεις ανθρώπων, οι οποίοι μένουν μαζί σε μία δυσλειτουργική σχέση λόγω χαμηλών προσδοκιών.
Πρόκειται συνήθως για άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση, οι οποίοι επενδύουν πολλά στη σχέση και βιώνουν μέσα από αυτή, την ολοκλήρωση της προσωπικότητάς τους, περιορίζοντας στο ελάχιστο τις απαιτήσεις τους από τον/ τη σύντροφό τους.
Υποτάσσουν τα προσωπικά τους θέλω και πείθουν λόγω της έλλειψης αυτοπεποίθησης τους εαυτούς τους ότι δεν υπάρχει ελπίδα να βρουν κάποιον άλλο σύντροφο, που θα τους οδηγήσει στην ευτυχία.
Ίσως το σημαντικότερο ερώτημα που καλείται ο κάθε ένας μας να απαντήσει είναι εκείνο που αφορά στον προσωπικό ορισμό της ευτυχίας. Η συμβουλευτική ζεύγους μπορεί σε πολλές περιπτώσεις να αποβεί σωτήρια, αρκεί το κίνητρο των δύο συντρόφων να είναι η ενεργητική ακρόαση και η αποκατάσταση της επικοινωνίας, μέσα από την οποία θα προσπαθήσουν σε πρώτη φάση να αποκαταστήσουν την ισορροπία στη σχέση τους.
Προτεινόμενη βιβλιογραφία:
Baker, L. R., McNulty, J. K., & VanderDrift, L. E. (2017). Expectations for future relationship satisfaction: Unique sources and critical implications for commitment. Journal of Experimental Psychology: General, 146, 700-721.
Argyle M, Furnham A. Sources of satisfaction and conflict in long-term relationships. Journal of Marriage and the Family. 1983;45:481–493.
Alan C. Kerckhoff, Keith E. Davis. (1962). Value Consensus and Need Complementarity in Mate Selection. American Sociological Review. Vol. 27, No. 3, pp. 295-303. DOI: 10.2307/2089791.
Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου
Βαϊζίδου Χριστίνα - Ψυχίατρος
Ψυχοφαρμακολογική και ψυχοθεραπευτική παρακολούθηση για όλο το φάσμα των ψυχιατρικών παθήσεων ενηλίκων.Το θεραπευτικό πλάνο διαμορφώνεται εξατομικευμένα αναλόγως των αναγκών του ασθενούς.
Αρθρογράφος : Βαϊζίδου Χριστίνα
Ψυχίατρος
6908458345
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου