Zήτημα 1ο : Πώς αναγνωρίζεις έναν άνθρωπο που διαβάζει;
Ας αφήσουμε στην άκρη τα στερεότυπα. Ο βιβλιόφιλος δεν είναι απαραίτητα αυτός που κουβαλάει ένα βιβλίο πάντα μαζί του στην τσάντα ή αυτός που διαβάζει όρθιος στο μετρό μέσα στο στριμωγμένο πλήθος που δεν μπορεί να πάρει ανάσα, ακουμπώντας τον σελιδοδείκτη στο μάτι της απελπισμένης διπλανής κυρίας.
Μπορεί να είναι, μπορεί και να μην είναι. Δεν χρειάζεται να τον βλέπεις να διαβάζει γιατί δεν το κάνει για να τον δεις. Μπορεί να διαβάζει στο κρεβάτι του, στο μπάνιο, στην κουζίνα, κλειδωμένος στην ντουλάπα του, αν θέλει.
Δεν είναι απαραίτητα αυτός που συχνάζει στις βιβλιοθήκες. Θα τον πετύχεις σίγουρα, όμως, να κοιτάζει τις βιτρίνες ενός βιβλιοπωλείου με την ίδια λάμψη στα μάτια που έχει ένα παιδί που χαζεύει παιχνίδια ή γλυκά. Είναι αυτός που θα μπει στο βιβλιοπωλείο για να ρίξει μια ματιά, ακόμα κι αν δεν έχει λεφτά να αγοράσει τίποτα. Θα μπει γιατί δεν μπορεί να κάνει αλλιώς.
Δεν είναι απαραίτητα αυτός που ξοδεύει όλα του τα λεφτά σε βιβλία και ποτέ σε ρούχα, όπως συνηθίζουν να λένε. Δεν θα δεις στο δρόμο έναν με βρώμικα σκισμένα ρούχα και θα πεις «Α! Να ένας βιβλιόφιλος»!
Δε χρειάζεται το όνομά του να είναι σπάνιο, κακόηχο ή διανοουμενίστικο. Μπορεί να λέγεται Νίκος ή Μαρία. Δε χρειάζεται να συχνάζει αποκλειστικά σε γαλλικά μπιστρό και παρουσιάσεις βιβλίων. Μπορεί να πάει και στα μπουζούκια, αν θέλει. (ΥΓ: Χρειαζόμαστε περισσότερο διάβασμα και λιγότερες παρουσιάσεις βιβλίων).
Δεν είναι απαραίτητο να έχει διαβάσει όλα τα κλασικά αριστουργήματα. Ο Mark Twain έλεγε πως «κλασικό λέμε το βιβλίο που όλοι επαινούν αλλά κανείς δε διαβάζει». Ο πραγματικός βιβλιόφιλος διαβάζει τα πάντα. Και, ναι, μπορεί να μην έχει τελειώσει ποτέ τον «Οδυσσέα» του James Joyce και το «Καθώς ψυχορραγώ» του William Faulkner. Πειράζει; Εγώ λέω πως όχι.
Ο αληθινός βιβλιόφιλος είναι, συνήθως, συλλέκτης. Το δωμάτιό του συχνά είναι γεμάτο βιβλία και οι στοίβες χρησιμεύουν ως τραπεζάκια, σκαμπό, κρεμάστρες. Από τα βιβλία που έχει μπορεί να έχει διαβάσει μόλις τα μισά.
Δε σταματάει να αγοράζει και περιμένει την κατάλληλη στιγμή για να διαβάσει το καθένα - γιατί η ανάγνωση ενός βιβλίου είναι θέμα timing. Κάποια από αυτά θα τα διαβάζει πάντα στη ζωή του, γιατί ξέρει πως κάθε φορά θα είναι ένας άλλος άνθρωπος και θα ανακαλύψει κάτι καινούριο. Τα χιλιοδιαβασμένα, σχεδόν κατεστραμμένα βιβλία είναι σαφές πως είναι τα αγαπημένα του.
Τον αληθινό βιβλιόφιλο θα τον αναγνωρίσεις στην κουβέντα- και θα είναι αυτός που στην παρέα μιλάει λιγότερο, γιατί δε νιώθει την ανάγκη να «φανεί διαβασμένος», γιατί οι πιο σιωπηλοί άνθρωποι έχουν το πιο θορυβώδες μυαλό. Αυτούς που μιλάνε αδιάκοπα και έχουν γνώμη επί παντός επιστητού να τους φοβάσαι. Μια φορά και έναν καιρό, ένας σοφός άνθρωπος δεν είπε τίποτα.
Ζήτημα 2ο : Και γιατί διαβάζουμε τελικά;
Διαβάζουμε για να νιώσουμε λιγότερο μόνοι. Δε θεωρώ πως το κάνουμε για να δραπετεύσουμε από την πραγματικότητα. Προσωπικά, διαβάζω για να επιβεβαιώσω πως μια πραγματικότητα που ελπίζω πως υπάρχει, υπάρχει στ’ αλήθεια- απλώς εγώ δεν την έχω ζήσει ακόμα.
Διαβάζω γιατί με βοηθάει να ελπίζω. Διαβάζω γιατί δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. Γιατί θέλω να καταλάβω πράγματα στα οποία δεν έχω εκτεθεί ποτέ και δεν έχω προσωπική εμπειρία. Διαβάζω όταν είμαι ήρεμη και όταν είμαι θυμωμένη με τον κόσμο, όταν έχω απογοητευτεί από τους ανθρώπους. Διαβάζω γιατί με βοηθάει να ελπίζω.
Διαβάζω γιατί είμαστε φτιαγμένοι από σάρκα και οστά αλλά και από σκέψεις, από συναισθήματα, από απωθημένα, από πάθη, από σοκολάτα, από όνειρα, από λέξεις.
Διαβάζω γιατί θέλω να γεμίσει το μυαλό μου με λέξεις και ιδέες με έναν τρόπο σχεδόν σεξουαλικό. Ο Strindberg είχε γράψει κάποτε στον Nietsche λέγοντάς του: «Οι λέξεις σου μπήκαν στη μήτρα του μυαλού μου». Ναι, αυτό ακριβώς είναι το συναίσθημα.
Ο Oscar Wilde έλεγε πως «αυτό που διαβάζεις όταν δεν είσαι αναγκασμένος να το κάνεις, είναι αυτό που καθορίζει τι θα γίνεις όταν δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς». Δεν είναι απαραίτητο να θυμάσαι όλα τα βιβλία που έχεις διαβάσει, όπως δεν είναι απαραίτητο να θυμάσαι και όλα τα φαγητά που έχεις φάει. Ακόμα και αν δεν τα θυμάσαι, όμως, είναι αυτά που σε έκαναν αυτό που είσαι σήμερα.
Διαβάζω γιατί είμαστε φτιαγμένοι από σάρκα και οστά αλλά και από σκέψεις, από συναισθήματα, από απωθημένα, από πάθη, από σοκολάτα, από όνειρα, από λέξεις.
Ζήτημα 3ο : 10 λόγοι να ερωτευτείς κάποιον που διαβάζει
1. Γιατί δεν του αρέσει να παίζει παιχνίδια
Γιατί δε νιώθει την ανάγκη να υποδυθεί κανένα χαρακτήρα- τους έχει όλους στα βιβλία του. Γιατί πιστεύει τον Oscar Wilde όταν λέει «Να είσαι ο εαυτός σου. Όλες οι άλλες θέσεις είναι πιασμένες». Θα σου μιλήσει ευθέως και θα σου πει την αλήθεια κατάμουτρα. Αντέχεις την αλήθεια; Αν ναι, βρήκες τον σωστό άνθρωπο.
2. Γιατί πιστεύει στις δεύτερες ευκαιρίες
Ο βιβλιόφιλος ξέρει πως όλα έχουν αρχή, μέση και τέλος. Πιστεύει, όμως, και στα sequels και στις δεύτερες ευκαιρίες. Ακόμα και αν μια ιστορία τελειώσει, μπορεί να ξεκινήσει μια καινούρια με τους ίδιους πρωταγωνιστές. Ξέρει πως κανένας ήρωας δεν είναι τέλειος και οι ατέλειές του είναι αυτές που τον κάνουν μοναδικό.
Μαζί του μπορείς να κάνεις λάθη και να βρεις τη συγχώρεση που ψάχνεις (και να δώσεις, φυσικά, και εσύ τις αντίστοιχες ευκαιρίες). Αν η ιστορία σας τελειώσει, είναι ο μόνος που θα μπορέσει να πει «Δεν είχαμε ένα όμορφο τέλος. Αλλά, διάολε, τι ωραία ιστορία»! Γιατί, ξέρεις, όλα κάποια στιγμή τελειώνουν και το τέλος δεν είναι ποτέ χαρούμενο- πώς θα μπορούσε άλλωστε; Εμένα προσωπικά μου αρκεί μια καλή αρχή και μια πολύ ευτυχισμένη μέση.
3. Γιατί μαζί του μπορείς να γίνεις η καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου
Ο βιβλιόφιλος ξέρει πως ο άνθρωπος εξελίσσεται όσο περνάει ο καιρός και δεν τον ενοχλεί αν δεν έχεις γίνει ακόμα όσα ονειρεύεσαι να γίνεις. Δεν τον ενοχλεί αν ακόμα δεν ξέρεις τι είναι αυτό που ονειρεύεσαι να γίνεις. Ξέρει να περιμένει και σε προκαλεί να τολμήσεις όσα φοβάσαι για να γίνεις ο ήρωας που ονειρεύεσαι.
Γνωρίζει πολύ καλά πως οι πιο ενδιαφέροντες άνθρωποι δεν τα έχουν όλα λυμένα στο μυαλό τους- μπορεί να μην έχουν ιδέα τι θέλουν να κάνουν στη ζωή τους. Δε θα σε κρίνει αρνητικά, λοιπόν, γι’ αυτό.
Μπορείς να παραδεχθείς φωναχτά «Δεν έχω ιδέα τι θέλω να κάνω στη ζωή μου και δεν πειράζει». Και μόνο έτσι θα ανακαλύψεις ποιος πραγματικά είσαι και τι είναι αυτό που ζητάς. Ο βιβλιόφιλος θα είναι ο συνοδοιπόρος σου σ’ αυτό το όμορφο ταξίδι.
4. Γιατί μαζί του μαθαίνεις πάντα καινούρια πράγματα
Πάντα θα έχει να σου πει με πάθος και ενθουσιασμό μια ιστορία που δεν έχεις ξανακούσει, μια ιστορία που διάβασε, μια ιστορία που αγάπησε ή που μίσησε. Πάντα θα ακούσεις κάτι καινούριο και ποτέ δεν θα σε αφήσει να βαρεθείς. Πιστεύει πως το σύμπαν δεν είναι φτιαγμένο από άτομα αλλά από πολλές πολλές μικρές ιστορίες. Πίστεψέ το και συ.
Όπως λέει και η Maya Angelou: «δεν υπάρχει μεγαλύτερο μαρτύριο από το να κουβαλάς μέσα σου μια ανείπωτη ιστορία». Ο βιβλιόφιλος αυτές τις ιστορίες θα στις πει. Και θα σε κάνει να σκεφτείς.
5. Γιατί ξέρει να ονειρεύεται και να κυνηγάει τα όνειρά του
Προσπαθεί να κάνει τη ζωή του να μοιάζει κάθε μέρα όλο και περισσότερο με το αγαπημένο του βιβλίο. Κάποιος είπε κάποτε πως ο άνθρωπος προσπαθεί να κάνει τη ζωή του να μοιάσει με το πρώτο ποίημα που διάβασε ποτέ. Όμορφη σκέψη, έτσι δεν είναι;
Η αλήθεια είναι ότι όπως ακριβώς δοκιμάζουμε καινούρια ρούχα για να δούμε αν μας ταιριάζουν, έτσι δοκιμάζουμε και στη ζωή μας τα βιβλία που διαβάζουμε. Δοκιμάζουμε, ίσως, μια άλλη ζωή, μια άλλη οπτική για να δούμε αν μας ταιριάζει. Ας φροντίσουμε, λοιπόν, τα βιβλία που διαβάζουμε να είναι τουλάχιστον καλογραμμένα και όμορφα.
6. Γιατί ξέρεις πώς να τον κάνεις να χαμογελάσει
Έχει γενέθλια, γιορτή, περνάει δύσκολα, έχετε να γιορτάσετε κάτι; Είναι εύκολο να τον κάνεις να χαμογελάσει. Ένα βιβλίο πάντα θα του φτιάξει το κέφι και θα νιώσει πως τον καταλαβαίνεις περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο. Γι’ αυτόν τα λόγια, οι ιστορίες, το χαρτί και η μυρωδιά ενός καινούριου βιβλίου είναι αγάπη. Έτσι απλά. Έτσι όμορφα.
7. Γιατί μαζί του μπορείς να συζητήσεις
Όχι, δε ζητάμε όλοι τα ίδια πράγματα από μία σχέση – ευτυχώς. Κάποιοι από μας, όμως, θέλουμε να μπορούμε να συζητάμε με τον άλλον και αυτό δεν είναι διαπραγματεύσιμο. Δεν υπάρχει τίποτα πιο ερωτικό από μια καλή συζήτηση.
Ποτέ μην υποτιμάς τη σαγηνευτική δύναμη ενός καλού λεξιλογίου και μιας φρέσκιας ιδέας- μπορεί να κάνει τον άλλο να βγει από τα ρούχα του- με την καλή έννοια, πάντα. Προσωπικά, είμαι υπέρμαχος της ιδέας «αν κατακτήσεις το μυαλό μου, τότε μπορείς να έχεις το κορμί μου».
8. Γιατί είναι ο μόνος που θα προσπαθήσει να σε «διαβάσει»
Είναι τόσα πολλά αυτά που θες να πεις αλλά δεν τα λες ποτέ, είναι τόση μεγάλη η διαφορά ανάμεσα στον ανθεκτικό χαρακτήρα που θες να παρουσιάσεις και στο ευάλωτο μικρό παιδί που έχεις μέσα σου και χρειάζεται στήριξη και αγάπη. Οι αληθινά ευάλωτοι άνθρωποι είναι αυτοί που ποτέ δεν το παίζουν ευάλωτοι.
Ο βιβλιόφιλος είναι αυτός που θα θελήσει να ψάξει πέρα από την επιφάνεια, είναι αυτός που θα θελήσει να σε «διαβάσει» και να λύσει το μυστήριο. Δεν είναι του φαίνεσθαι, δεν σε αντιμετωπίζει επιφανειακά. Όταν διαβάζεις, δεν ερωτεύεσαι τον ήρωα για την εξωτερική του εμφάνιση αλλά για τις σκέψεις του, τα λόγια του, τις πράξεις του, τα πάθη του και τις αδυναμίες του.
Αγαπάει τα δύσκολα και δε φοβάται να σε γνωρίσει πραγματικά ούτε, φυσικά, να σε αφήσει να γνωρίσεις εσύ εκείνον. Είναι αυτός που θα βουτήξει στα πιο σκοτεινά μέρη της ψυχής σου και θα βάλει τους δαίμονές σας να παίξουν παρέα. Και δεν θα νιώσεις ποτέ ξανά μόνος.
9. Γιατί είναι αξιολάτρευτος
Γιατί είναι αυτός που θα συγκλονιστεί από τη χαρά του όταν βρει το βιβλίο που έψαχνε για τόσον καιρό ή όταν ανακαλύψει ένα άγνωστο βιβλίο κάποιου αγαπημένου του συγγραφέα ή όταν βρει ένα βιβλίο που ποτέ δεν είχε ξανακούσει και είναι πραγματικά υπέροχο. Και θα κάνει σαν μικρό παιδί (δε λέω «με την καλή έννοια», γιατί για μένα μόνο αυτή υπάρχει).
Woody Allen and Romy Schneider, What’s New Pussycat? (1965)
10. Γιατί δε φοβάται τη μοναξιά
Του αρέσει να έχει χρόνο για τον εαυτό του, δεν φοβάται τη μοναξιά. Δεν θα αγκιστρωθεί πάνω σου, δεν θα σε κάνει να νιώσεις ότι πνίγεσαι. Θα σου αφήσει το χώρο που χρειάζεσαι για να αναπνεύσεις. Μπορεί να μην είσαι πάντα το κέντρο του σύμπαντός του αλλά - πίστεψέ με - είναι για καλό.
Και δεν θα είναι ποτέ μαζί σου γιατί δεν θέλει να είναι μόνος. Θα είναι μαζί σου από συνειδητή επιλογή. Κι αυτό είναι που έχει τη μεγαλύτερη σημασία, τελικά.
Ερωτεύσου έναν άνθρωπο που διαβάζει. Ή - ακόμα πιο ενδιαφέρουσα πίστα - ερωτεύσου έναν άνθρωπο που γράφει (οι περισσότεροι βιβλιόφιλοι επιδίδονται στη συγγραφή είτε φανερά είτε κρυφά). Πήγαινε κοντά σε εκείνον που ξέρει να εξερευνά αυτό που φοβάται περισσότερο. Και, ξέρεις τι λένε; Αν σε ερωτευθεί άνθρωπος που γράφει, δεν πεθαίνεις ποτέ.
Πώς συμβαίνει στα μπαρ που πλησιάζεις έναν άνθρωπο για να μιλήσετε και να γνωριστείτε και τον κερνάς ένα ποτό; Δεν θα ήταν υπέροχο αν συνέβαινε αυτό και στα βιβλιοπωλεία; Πλησίασε κάποιον, μίλα του και κέρνα τον ένα βιβλίο που αγαπάς. Αν είναι αυτός που ψάχνεις, θα το εκτιμήσει πολύ περισσότερο από οτιδήποτε άλλο.
Όχι, το να διαβάζει κάποιος δεν τον κάνει απαραίτητα καλύτερο άνθρωπο (για σχέση ή γενικότερα). Έχουν υπάρξει ατέλειωτες συζητήσεις για το κατά πόσο οι ανθρωπιστικές επιστήμες «εξανθρωπίζουν».
Η αλήθεια είναι πως οι στρατιωτικοί των SS, για παράδειγμα, είχαν συχνά κλασική παιδεία και λένε πως μπορούσαν να σου απαγγείλουν Goethe και Schiller με μεγάλη ευκολία. Αυτό δεν εμπόδισε καθόλου τις επιχειρήσεις τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Όπως ισχύει, επίσης, ότι πολλοί τύραννοι αγαπούσαν το διάβασμα. Όχι, το να διαβάζεις δε σε κάνει απαραίτητα «καλύτερο άνθρωπο». Μπορεί, όμως, και να σε κάνει.
Επίσης, κανείς δεν έχει πει ποτέ «Μου αρέσεις πολύ αλλά δεν έχεις διαβάσει τους Αδελφούς Καραμαζόφ, γι’ αυτό δε νομίζω πως θα τα βρούμε». Δεν έχω σκοπό να εξιδανικεύσω κανέναν τύπο ανθρώπου, μόνο και μόνο γιατί δεν πιστεύω σε «τύπους» και η εξιδανίκευση οδηγεί πάντα σε τεράστια απογοήτευση (για τέτοια είμαστε τώρα;).
Είναι, όμως, και μερικά χαρακτηριστικά στα οποία δεν μπορείς να αντισταθείς. Σε άλλους αρέσουν τα γυμνασμένα μπράτσα, σε άλλους αρέσουν τα γυμνασμένα πόδια. Εμένα μου αρέσουν τα διαβασμένα αγόρια. Α! Ναι! Και τα μούσια. Αλλά αυτό δεν είναι της παρούσης.
ΥΓ : Γνωρίζατε ότι στο Instagram υπάρχει λογαριασμός με όνομα hotdudesreading με πάνω από 450.000 followers; Επίσης, υπάρχει ομάδα στο Facebook με όνομα «Τι διαβάζουν οι άνθρωποι στο μετρό και στο λεωφορείο; Ε;». Διαλέγετε και παίρνετε.
Ενδιάφερουσες σελίδες στο Facebook είναι επίσης το The Reading Room, So little sleeping and so much reading ,Διαβάζοντας, Brainpickings.
Book Lover, Photo by: Paweł Fabiański
Κεντρική φωτογραφία:Laura DiNello, Dual Reading
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου