Ύστερα από το σοκ ότι ένας ακόμα νέος αυτοκτόνησε, έχετε αναρωτηθεί «πως δεν είδανε τα σημάδια; Πώς οι γονείς, οι συγγενείς, οι εκπαιδευτικοί και οι γείτονες δεν είδαν το πρόβλημα να διογκώνεται;»
Η μεγαλύτερή μας ελπίδα για να προλαμβάνουμε φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού μπορεί να έρθει από την κατανόηση της δυναμικής του θύτη και του θύματος.
Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα θέμα που σχετίζεται με τις σχέσεις των ανθρώπων. Ας ανακαλύψουμε λοιπόν μαζί πως γίνεται κάποιος θύτης.
Στην πραγματικότητα χρειάζονται πολλά χρόνια για να γίνει κανείς θύτης. Όλοι οι θύτες ξεκίνησαν αρχικά ως θύματα. Κανένα παιδί δεν ξυπνάει μια μέρα και αποφασίζει «θα γίνω θύτης» πόσο μάλλον ένα παιδί να ξυπνήσει μια μέρα και να πάρει την απόφαση ότι «θα γίνω θύμα».
Το να γίνει κανείς θύτης είναι αποτέλεσμα μιας αλυσίδας συγκεκριμένων γεγονότων κατά την διάρκεια της ζωής του που ξεκινούν από την γέννησή του.
Υπάρχουν σημάδια καθ’ όλη την διάρκεια που σηματοδοτούν ότι η παρέμβαση είναι απαραίτητη.
Πρέπει να γνωρίζουμε αυτά τα σημάδια για να μπορέσουμε να αποφύγουμε τον δρόμο που οδηγεί στην δημιουργία θυτών – θυμάτων. Για να είμαστε σε θέση να το κάνουμε αυτό θα πρέπει να μπορούμε να ξεχωρίσουμε την φυσιολογική επιθετικότητα από τον σχολικό εκφοβισμό.
Τα παιδιά δεν λένε πια «με πείραξε» ή «με χτύπησε» αλλά αναφέρουν ότι δέχθηκαν σχολικό εκφοβισμό. Ακόμη και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπάρακ Ομπάμα έχει αναφέρει ότι συνήθιζαν να του ασκούν σχολικό εκφοβισμό επειδή είχε πεταχτά αυτιά ενώ πιθανότατα απλά τον πείραζαν.
Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα πολύ συγκεκριμένο και πολύ σοβαρό είδος επιθετικότητας.
Ας κάνουμε σε ένα «ταξίδι» με πέντε στάσεις στη ζωή ενός θύτη ώστε να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τα σημάδια. Θα ξεκινήσουμε από την αρχή της ζωής πολλά χρόνια πριν από όσα μπορεί να φανταζόσασταν.
Πρώτη στάση : στη μήτρα της μητέρας
Κάποια θα βιώσουν στρεσογόνους παράγοντες πριν ακόμη γεννηθούν και θα αναπτύξουν δύσκολο ταμπεραμέντο. Αυτά τα παιδιά είναι δύσκολο να τα χειριστεί κανείς ενώ παρουσιάζουν δυσκολία στον ύπνο και στο φαγητό.
Όταν παίζετε κρυφτό μαζί δεν δείχνουν να χαμογελούν ή να ανταποκρίνονται. Αυτά τα παιδιά γυρνούν πλευρό και ουρλιάζουν.
Κάπως έτσι μπορεί ένας γονιός να πει από μέσα του γιατί το παιδί του «δεν σταμάτησες να κλαις από την στιγμή που γεννήθηκες, έχω προσπαθήσει τα πάντα και συνεχίζεις να κλαις. Απλά δεν σε αντέχω άλλο!».
Ο γονέας αυτός στην πραγματικότητα θέλει να πει «σ’ αγαπώ αλλά δεν μπορώ να τα βγάλω πέρα μαζί σου, είναι τόσο δύσκολο όλο αυτό!».
Κάποια από αυτά τα παιδιά μπορεί να έχουν συμπεριφορές που είναι εκτός ελέγχου. Μπορεί να είναι αναιδή, κακομαθημένα και δύσκολα να τα χειριστεί κανείς ακόμα κι όταν είναι 3 ετών.
Οι γονείς αυτοί νιώθοντας ότι είναι ανίσχυροι καταλήγουν σε χρόνια κι αυταρχική πειθαρχία θυματοποιώντας τα ίδια τους τα παιδιά με πρακτικές όπως «θα μετρήσω μέχρι το 3 και έλα εδώ, διαφορετικά… 1, 2…».
Στην ηλικία των 3 ετών αρχίζουμε να παρατηρούμε δύο τύπους θυμάτων, το πρώτο είναι επιθετικό, αναιδές κι ευέξαπτο, το δεύτερο παθητικό, συγκαταβατικό κι αγχώδες.
Πάμε τώρα στην επόμενη στάση: Βρισκόμαστε στον παιδικό σταθμό και το νηπιαγωγείο.
Κατά την διάρκεια αυτών των χρόνων τα παιδιά βρίσκονται σε πιο σύνθετα κοινωνικά περιβάλλοντα όπως στο σχολείο. Τα παιδιά αυτά έχουν δυσκολία να παίξουν με τους άλλους, επειδή στερούνται βασικών κοινωνικών ικανοτήτων...
και δεξιοτήτων ώστε να μπορούν να συγκρατήσουν τη συμπεριφορά τους, ενώ τα άλλα παιδιά συνηθίζουν να τα περιθωριοποιούν, επειδή τα θεωρούν βαρετά ή φοβούνται τις εκρήξεις επιθετικότητάς τους.
Ακόμα και οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν πάντα τις αναγκαίες ικανότητες και διογκώνουν το πρόβλημα αυτό, με το να χρησιμοποιούν τις δικές τους μεθόδους αποκλεισμού των παιδιών αυτών «πήγαινε κάτσε στην γωνία, κάτσε στην καρέκλα τώρα».
Τα παιδιά αυτά είναι συναισθηματικά αντιδραστικά όταν δεν γίνεται το δικό τους. Το επιθετικό παιδί ταράζεται και γίνεται έξω φρενών μέσα σε δευτερόλεπτα ενώ το παθητικό παιδί παραιτείται αμέσως.
Το επιθετικό παιδί χτυπάει, βουτάει και παίρνει δια της βίας αυτό που θέλει, ενώ το παθητικό παιδί επιτρέπει στον θύτη να τον χτυπήσει και να πάρει αυτό που θέλει χωρίς να βγάλει άχνα.
Οι μακροχρόνια στρεσαρισμένοι εγκέφαλοι των παιδιών αυτών αναπτύσσουν νοητικές διαταραχές για το πώς αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους και τους άλλους. Το επιθετικό βλέπει εχθρικές προθέσεις στις καθημερινές πράξεις των γύρω του.
Αντίθετα το παθητικό παιδί πιστεύει ότι αξίζει να του φέρονται άσχημα και αναμένει την άσχημη συμπεριφορά από τους άλλους. Οι ενήλικες έχουν την τάση να αντιλαμβάνονται τα επιθετικά παιδιά ως κακά ενώ τα παθητικά ως τεμπέλικα.
Αυτές οι αντιλήψεις είναι που μας κάνουν να μην αναγνωρίζουμε τα σημάδια οδηγώντας το επιθετικό παιδί ένα βήμα πιο κοντά στο να γίνει θύτης και το παθητικό παιδί στο να γίνει εύκολο θύμα.
Τα πράγματα γίνονται χειρότερα όσο βαδίζουμε μέσα στον κόσμο της φιλίας. Όλοι οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να νιώθουν ότι ανήκουν κάπου.
Αυτά τα παιδιά προσπαθώντας απεγνωσμένα να αναπτύξουν σχέσεις, συχνά οδηγούνται στο περιθώριο από συμμαθητές, εκπαιδευτικούς και το ίδιο το σχολείο. Έχουν αποκλειστεί από σχέσεις από τη στιγμή της γέννησής τους.
Αυτός ο τεράστιος συναισθηματικός πόνος μεταφράζεται το ίδιο από τον εγκέφαλο όπως ο σωματικός πόνος στο σώμα τους. Κάπου εκεί ο κοινωνικός πόνος της απόρριψης γίνεται τόσο έντονος όπου ο εγκέφαλός τους υφίσταται τεράστιες αλλαγές τόσο για τους θύτες όσο και για τα θύματα σχολικού εκφοβισμού και τα παιδιά βιώνουν ένα είδος αποσύνδεσης από το σύνολο.
Ας δούμε τι συμβαίνει σε αυτά τα παιδιά στην ηλικία 8 έως 12 ετών.
Τόσο το θύμα όσο και ο θύτης εξακολουθούν να επιθυμούν να αναπτύξουν σχέσεις ώστε κάπου να ανήκουν. Από την στιγμή που η πλειοψηφία τους απορρίπτει μετακινούνται ο ένας προς τον άλλον. Ο θύτης λέει «είσαι δικός μου, μου ανήκεις, κάνε ότι σου λέω, διαφορετικά…».
Το θύμα δείχνει να υποτάσσεται σε μία άσχημη σχέση επειδή μοιάζει καλύτερη από την μοναξιά του. Τώρα πια τόσο ο θύτης όσο και το θύμα δείχνουν να έχουν αποκτήσει ανοσία στις επιπτώσεις πολύ απλά επειδή δεν τους ενδιαφέρουν.
Μια από τις βασικότερες αλλαγές που έχει υποστεί ο εγκέφαλός του είναι να «κλείσει» το σύστημα προς τους άλλους.
Οι ενήλικες μπορεί να απειλήσουν :
«θα αποβληθείς από το σχολείο»
«άντε λοιπόν κάντο, δεν με νοιάζει»
«θα καλέσουμε τους γονείς σου»
«δεν με νοιάζει»
«δεν θα παίξεις στον υπολογιστή για τιμωρία»
«δεν με νοιάζει, έτσι κι αλλιώς δεν με νοιάζει ο υπολογιστής»
«θα σε τιμωρήσουμε»
«ε και; Δεν με νοιάζει».
Από τη στιγμή που το μέρος του εγκεφάλου που ευθύνεται για το να νοιαζόμαστε για τους άλλους έχει στην κυριολεξία σβήσει, δεν υπάρχει καμία τιμωρία ή πειθαρχία που θα βοηθήσει.
Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε για να ενεργοποιηθεί το μέρος του εγκεφάλου αυτό είναι να δημιουργήσουμε σχέσεις με το παιδί. Όταν τα παιδιά λένε δεν με νοιάζει στην πραγματικότητα λένε δεν νιώθω να νοιάζεται κανείς για μένα.
Η τελευταία μας στάση είναι στην εφηβεία
Καθώς αυτά τα παιδιά μεγαλώνουν, εξακολουθούν να προσπαθούν ν’ανήκουν κάπου. Ο θύτης εντάσσεται σε ομάδες άλλων θυτών και τελειοποιεί μέρα με τη μέρα τον εκφοβισμό μέσω του διαδικτύου, διαδίδοντας φήμες, κάνοντας επιθέσεις κι απειλές.
Σ’αυτό το σημείο ο θύτης έχει μεταμορφωθεί σ’επικίνδυνο έφηβο όπου ο εγκέφαλός του έχει αλλάξει με δύο συγκεκριμένους τρόπους.
Ο εγκέφαλος έχει πια προγραμματιστεί να βιώνει βιοχημικά ευχαρίστηση με το να πληγώνει τους άλλους. Ο εγκέφαλός του εκκρίνει οπιοειδή κάθε φορά που χτυπά κάποιον, τα οποία λειτουργούν σαν την μορφίνη που απονεκρώνει τον πόνο της ζωής του.
Ο έφηβος είναι στην κυριολεξία εθισμένος στο να προκαλεί πόνο στους άλλους. Ο εγκέφαλός του έχει πια αποκτήσει ανοσία στην περιθωριοποίηση και τον στιγματισμό. Δεν νιώθει την ανάγκη να ανήκει κάπου ή να νοιάζεται για τους άλλους. Η ικανότητά του για συναίσθηση και συμπόνια έχει πια νεκρώσει.
Το θύμα απ’την άλλη στερείται των οπιωδών που εκκρίνει ο εγκέφαλος ενός θύτη και του παρέχει ένα είδος ανακούφισης.
Το θύμα είναι καταδικασμένο να υποφέρει σιωπηλά και στην συνέχεια να εκρήγνυται ενώ ο πόνος γίνεται τόσο έντονος που μπορεί να τον οδηγήσει στην αυτοκτονία ή την δολοφονία άλλων όπως πολλές φορές έχουμε δει να συμβαίνει.
Το να εκφοβίζουμε ένα θύτη με αυστηρές ποινές, με απομόνωση χωρίς καμία αποδοχή, διογκώνει το πρόβλημα.
Εφαρμόζουμε συστηματικά την ίδια «θεραπεία» που γεννά τους θύτες και περιμένουμε ότι αυτό θα λειτουργήσει.
Η αποτελεσματική πειθαρχία αποτελείται από δύο μέρη:
την βαθμιαία δημιουργία σχέσεων για υγιείς φιλίες και τις άμεσες στρατηγικές που απαιτούνται ακριβώς τη στιγμή που λαμβάνει χώρα εκφοβισμός.
Η πρόληψη και παρέμβαση στον σχολικό εκφοβισμό μπορεί να συμβεί μέσα από βαθμιαία στάδια ανάπτυξης σχέσεων. Η επίγνωση των πέντε αυτών σταδίων και του πώς ο σχολικός εκφοβισμός δημιουργείται θα σώσει αμέτρητες ζωές.
Η συνειδητή πειθαρχία έχει αποτελεσματική έρευνα και παρέμβαση για κάθε ένα απ’αυτά τα στάδια.
Thessaloniki Arts and Culture
Did you know there is a 12 word phrase you can communicate to your partner... that will trigger deep feelings of love and instinctual attractiveness to you deep within his heart?
ΑπάντησηΔιαγραφήThat's because deep inside these 12 words is a "secret signal" that fuels a man's instinct to love, cherish and care for you with all his heart...
12 Words That Fuel A Man's Love Impulse
This instinct is so hardwired into a man's mind that it will drive him to work harder than before to to be the best lover he can be.
Matter-of-fact, fueling this powerful instinct is absolutely essential to having the best possible relationship with your man that the moment you send your man one of these "Secret Signals"...
...You'll instantly find him expose his soul and mind for you in a way he never expressed before and he will distinguish you as the only woman in the universe who has ever truly interested him.