Η ψυχική ανθεκτικότητα σαν έννοια προέρχεται από την λατινική λέξη resiliō, η οποία σημαίνει «να αναπηδήσει πίσω», «να ανακρούσει». Η ανθεκτικότητα σχετίζεται στην καθημερινότητά μας με τη διαδικασία της προσαρμογής, με τη διαχείριση τραυματικών ή ψυχοπιεστικών γεγονότων, με την αντιμετώπιση μιας νόσου (χρόνιας ή μη), με την αντιμετώπιση μιας δύσκολης κατάστασης.
Στην πραγματικότητα δεν αφορά μόνο στη διαχείριση του άγχους, αλλά ουσιαστικά αφορά στο mindset...
Η ψυχική ανθεκτικότητα σχετίζεται με το χτίσιμο μιας νοοτροπίας, μιας φιλοσοφίας ζωής κατά την οποία το άτομο βασιζόμενο στην αυτοεκτίμησή του, στην αυτοδιαχείρισή του και σε μηχανισμούς άμυνας που έχει δημιουργήσει σταδιακά, προσπαθεί να δημιουργήσει στρατηγικές για να αντιμετωπίζει τα ψυχοπιεστικά γεγονότα της ζωής του.
Η ψυχική ανθεκτικότητα αναφέρεται σε μια δυναμική διαδικασία. Είναι μία διαδικασία η οποία επηρεάζεται από τα καθημερινά γεγονότα της ζωής μας και η οποία συμπεριλαμβάνει τη θετική προσαρμογή στο πλαίσιο σημαντικών προβλημάτων, εμποδίων, δυσκολιών.
Παράγοντες που σχετίζονται με την ψυχική ανθεκτικότητα
Άτομα τα οποία είναι πιο ανθεκτικά ψυχικά στην πράξη είναι πιο ελαστικά στην προσαρμογή τους, η οποία σχετίζεται με παράγοντες όπως είναι:
Ο αυτοέλεγχος
Η χρήση του χιούμορ και ο αυτοσαρκασμός
Η εμπιστοσύνη στις ικανότητες του ατόμου
Το αίσθημα ότι το άτομο ανήκει σε ένα σύνολο και νιώθει ασφάλεια εκεί
Σχέσεις εμπιστοσύνης και ύπαρξη ανθρώπων που το άτομο νιώθει ότι μπορεί να στηριχθεί
Κατά τη διάρκεια της ζωή μας όμως ερχόμαστε συχνά αντιμέτωποι με παράγοντες και στρεσογόνα γεγονότα τα οποία μειώνουν την ψυχική μας ανθεκτικότητα ή πλήττουν την αυτοεικόνα μας, ανάμεσα σε αυτούς τους παράγοντες...
είναι η κακοποίηση, τραυματικά γεγονότα, απουσία συνοχής μέσα στην οικογένεια, ενδοοικογενειακή βία, απρόβλεπτα γεγονότα που νιώθει το άτομο ότι δεν έχει τον έλεγχο, όπως είναι ο κορονοϊός, πένθος σε πρώιμη ηλικία, απουσία τρυφερότητας και επιβεβαίωσης μέσα στην οικογένεια.
Σχετικά βιβλία και έρευνες για την ψυχική ανθεκτικότητα και την αντίστοιχη επιβίωση σε ακραίες συνθήκες ξεκίνησαν με τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τις διαφορετικές αντιδράσεις και στρατηγικές που χρησιμοποίησαν οι άνθρωποι για να υποστηρίξουν τη σωματική και την ψυχική τους επιβίωση.
Τα άτομα τα οποία επιβίωσαν ουσιαστικά έκαναν χρήση διαφορετικών σκέψεων απέναντι στα ίδια γεγονότα τα οποία αντιμετώπιζαν όλοι και αφορούσαν την ίδια τους την επιβίωση.
Όμως τα άτομα αυτά δεν παρέμειναν δέσμια του παρελθόντος, αντιμετώπισαν τα τραύματά τους, δεν απέφυγαν και δεν αρνούνταν τη θλίψη τους, άρα ουσιαστικά άλλαζαν τις σκέψεις τους και έκαναν τις χειρότερες εμπειρίες τους τους καλύτερους σύμβουλούς τους, καθώς τους διεύρυναν τους ορίζοντες και τους κινητοποίησαν να βοηθήσουν τους εαυτούς τους και άλλους.
Πώς θα μπορούσε κάποιος να ενισχύσει την ανθεκτικότητά του;
Σε μία προσπάθεια ενίσχυσης της ψυχικής μας ανθεκτικότητας, θα μπορούσαν να είναι πολύ χρήσιμα στοιχεία, όπως :
Η διαχείριση των σκέψεών μας και το σπάσιμο ενός φαύλου κύκλου σκέψεων και αντίστοιχων συναισθημάτων
Η ενίσχυση της σωματικής υγείας, με τρόπους όπως γυμναστική, προσεκτική διατροφή (με τρόπους δηλαδή που το άτομο θα νιώθει πιο υγιές σωματικά και θα έχει την αίσθηση ότι φροντίζει την υγεία του, άρα ότι αξίζει)
Η ύπαρξη κινήτρων
Χρήση στοχοθεσίας βραχυπρόθεσμης και αντίστοιχη θετική ατομική ενίσχυση στην επίτευξη των στόχων
Ύπαρξη συμμάχων, ανθρώπων δηλαδή που το άτομο θα εμπιστεύεται και θα νιώθει ότι μπορεί να βασιστεί επάνω τους (πρόκληση αισθήματος ασφάλειας)
Η διαχείριση της αναβλητικότητας και της τελειομανίας
Ουσιαστική αυτό-παρατήρηση και μη αποφυγή αντιμετώπισης στρεσογόνων καταστάσεων.
Επικοινωνία με σημαντικούς ανθρώπους στη ζωή μας
Χτίσιμο προσωπικών παραγόντων που ενισχύουν την ύπαρξη ευτυχισμένων στιγμών
Η ψυχική ανθεκτικότητα δεν είναι άπιαστο όνειρο για κανέναν μας. .
Αυτό που χρειάζεται όμως είναι να μην ξεχάσουμε ποτέ ότι αν δεν αγαπάμε τον εαυτό μας και αν δεν τον φροντίζουμε ουσιαστικά, δεν θα το κάνει κανένας άλλος για εμάς.
Ας μάθουμε να αγαπάμε τον εαυτό μας και να το βλέπουμε στις επιλογές μας.
Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου
Σολταρίδου Ελένη - Ψυχολόγος
Ψυχολόγος, Msc, με γραφείο σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα. Υποψήφια διδάκτωρ Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Εξειδίκευση στη Διαχείριση Αγχωδών Διαταραχών και στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία.
Ελένη Σολταρίδου 2310.450091
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου