Τι είναι η τοξική ντροπή;
"Ντροπή σου!" Πόσες φορές άκουσες αυτή τη φράση σαν παιδί;
Πολύ συχνά φαντάζομαι ειδικά στην παιδική και εφηβική ηλικία. Οι δάσκαλοι, οι γονείς οι συνομήλικοι, ή πολλές φορές ακόμη και άτομα της παρέας, μας επιπλήττουν περιστασιακά – σκόπιμα ή ακούσια.
Αργά ή γρήγορα, όλοι βιώνουμε την ντροπή με άβολη αμηχανία, ή μέσα από μια τραυματική εμπειρία. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι η ντροπή είναι χρήσιμη επειδή διατηρεί το νόμο και την τάξη στις κοινωνίες μας εμποδίζοντας οτιδήποτε παραβατικό.
Λοιπόν, ποιό είναι το νόημα της υπόθεσης;
Η ντροπή αν και είναι οδυνηρή, δεν παύει να είναι μια φυσιολογική συγκινησιακή εμπειρία που περνάει, αλλά εξαιρετικά καταστροφική όταν την εσωτερικεύουμε και την κουβαλάμε εφ’ όρου ζωής μαζί μας.
Ο όρος επινοήθηκε από τον ψυχολόγο Σιλβάν Tomkins στη δεκαετία του 1960, και σε αντίθεση με την κανονική ντροπή, αυτή παραμένει θαμμένη μέσα στο μυαλό και παίρνει ταυτότητα. Με άλλα λόγια, ένα άτομο που πάσχει από τοξική ντροπή θα αντιμετωπίζει χρόνιο αίσθημα αναξιότητας, χαμηλής αυτοεκτίμησης, και απέχθεια του εαυτού του, που συχνά ενισχύεται στην παιδική ηλικία.
Προκαλείται επίσης από σωματική κακοποίηση όπου χάνουν τα παιδιά την πραγματική τους γείωση. Για παράδειγμα κάποιοι γονείς θεωρούν φυσικό να τιμωρούν λεκτικά το παιδί εκφράζοντας καθημερινά την απογοήτευσή τους.
Κοιτάζοντας με ένα συγκεκριμένο τρόπο ή ευνοώντας τα αδέλφια, οι λεκτικές οθόνες κωδικοποιούν και υιοθετούν στο μυαλό του παιδιού την άποψη ότι δεν υπάρχει αγάπη.
Η ντροπή επίσης ενισχύεται και αποθηκεύεται μέσα από σχολικές εμπειρίες με τους καθηγητές, τους φίλους, ή άλλα μέλη της οικογένειας.
Στην μετέπειτα ζωή τους, οι τραυματικές εμπειρίες αποδίδουν σε μια δυσλειτουργική ή καταχρηστική σχέση, όπου πρωταγωνιστεί η ταπείνωση, η επαναλαμβανόμενη απόρριψη, η προδοσία και η έλλειψη προσδοκιών.
Ποια η διαφορά μεταξύ ντροπή και ενοχής;
Ο συσχετισμός ίσως είναι αναπόφευκτος, αλλά είναι εντελώς διαφορετική εμπειρία. Στην ενοχή υπάρχει η αίσθηση της λύπης για κάτι που έχετε κάνει, ενώ στην ντροπή αισθάνεστε διάχυτη λύπη για αυτό που είστε ως πρόσωπο.
Ένα άτομο που υποφέρει από τοξική ντροπή, αισθάνεται την κακοποίηση να κρέμεται πάνω του και δεν μπορεί να αποτινάξει το βάρος. Είναι ενσωματωμένο στο σώμα και όχι μόνο στο μυαλό καθώς είναι φανερό με τη στάση του, τον τρόπο που κινείτε, που μιλάει και τον τρόπο που συνδέετε με τους άλλους.
Υπονομεύει τις προσπάθειες κάθε καλής εμπειρίας που έχετε, και διαφέρει από μια κλασική ψυχική ασθένεια, άγχους ή διπολικής διαταραχής, η οποία αποτελεί τη βάση πολλών μεγάλων ψυχικών ασθενειών.
Συχνά ξαναζούν τραυματικές μνήμες του παρελθόντος που προκαλούν ντροπή, είναι γενική καχύποπτοι και δύσπιστοι απέναντι στους άλλους ανθρώπους ακόμα και όταν τους φέρονται ωραία. Η απέχθεια στον εαυτό τους και η χαμηλή αυτοεκτίμηση, τους ακολουθούν με χρόνια συναισθήματα αναξιότητας και δυσλειτουργικών σχέσεων. Βιώνουν μια «απάτη» ή το σύνδρομο του απατεώνα και τη μαρτυρική θυματοποίηση.
Η επίλυση του προβλήματος δεν μπορεί να υπάρξει από τη στιγμή που ίσως αγνοούν την υποβίβαση. Δεν αισθάνονται ικανοί για μα θέση εργασίας, στις σχέσεις, ή για οποιαδήποτε δύσκολη κατάσταση. Αντιδρούν θυμωμένα και κρατούν αμυντική στάση σε οποιοδήποτε είδος πρόκλησης.
Ο μηχανισμός άμυνας λειτουργεί πολλές φορές εκδικητικά σε αυτά τα άτομα, καθώς προσπαθούν να αισθάνονται καλύτερα μέσω της καταναγκαστικής τελειότητας. Συχνά η παράλογες ενοχές, τους οδηγούν σε εθιστικές τάσεις για να ξεφύγουν από το μούδιασμα της ντροπής.
Οι κοινές βασικές πεποιθήσεις ενός ατόμου που πάσχει από τοξική ντροπή περιλαμβάνουν :
*Είμαι απωθητικός *είμαι ανάξιος *είμαι ηλίθιος *είμαι κακός άνθρωπος *είμαι ψεύτικος, *είμαι ελαττωματικός *είμαι εγωιστής *είμαι μια αποτυχία *είμαι άσχημος *δεν έπρεπε να έχω γεννηθεί.
Πώς να θεραπεύσετε την τοξική ντροπή σας
Μπορούμε να παρατηρήσουμε την ντροπή, χωρίς να παρασυρθούμε από αυτή, αν θυμηθούμε ότι είμαστε ατελή ανθρώπινα όντα. Κάνοντας λάθη δεν σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά με μας. Σημαίνει απλά ότι είμαστε όπως όλοι οι άλλοι άνθρωποι και μέρος του ανθρώπινου συνόλου.
Είναι εξαιρετικά δύσκολο να ζήσει κάποιος πιστεύοντας ότι ουσιαστικά είναι ανάξιος, ανεπαρκής, και κατάπτυστο ανθρώπινο ον.
Δείτε τον καθρέφτη
Η άσκηση στον καθρέφτη πέντε έως δέκα λεπτά την ημέρα είναι αυτή που θα προετοιμάσει τον χώρο χαλάρωσης και αναίρεσης. Κοιτάξτε απευθείας τα μάτια σας και αφήστε τον εαυτό σας να αισθανθεί κάποια από τα συναισθήματα που προκύπτουν.
Όλα τα αποθηκευμένα συναισθήματα θα σας πλημμυρίσουν και το μίσος για τον εαυτό σας θα σας κοιτάει κατάματα. Αφήστε τον εαυτό σας να κλάψει εάν το έχετε ανάγκη και αντιμετωπίσετε τα συναισθήματα της αηδίας, της αμήχανης ντροπής, και του θυμού.
Φροντίστε να αντιστρέφετε κάθε κακομορφία με ενθάρρυνση και αγάπη. Όταν τελειώσετε θα σχηματιστεί ένα πραγματικό χαμόγελο στον καθρέφτη. Παρατηρήστε αν το πρόσωπό σας φαίνεται διαφορετικό ή όχι. Ένα ήρεμο πρόσωπο μαλακώνει τα χαρακτηριστικά ή αλλάζει ελαφρώς την εμφάνιση.
Απελευθερώστε την ένταση από το σώμα σας
Οι σκέψεις, τα συναισθήματα και τα τραύματα που αποθηκεύονται στο σώμα μας έχουν αποτέλεσμα την ασθένεια και τον πόνο των μυών. Η πιο συνηθισμένη περιοχή όπου αποθηκεύεται η ντροπή είναι στο κάτω μέρος της πλάτης και στο στομάχι.
Για να διευκολυνθεί η διαδικασία της επούλωσης, μπορείτε να μάθετε καθημερινούς τρόπους χαλάρωσης και ηρεμίας για να απαλύνετε τον πόνο. Μπορείτε να γραφτείτε σε κάποιο γυμναστήριο για μια ελαφριά άσκηση ή να κάνετε πιλάτες.
Αγαπήστε τον εαυτό σας και δείξτε του συμπόνια.
Μπορεί να πάρει αρκετό χρόνο η μετατόπιση από το μίσος στην συμπόνια και στην αποδοχή. Ξεκινήστε από τη μεγαλύτερη ανησυχία σας και αφήστε το συναίσθημα να αναδυθεί αυθόρμητα. Ο αναπρογραμματισμός στο ασυνείδητο του μυαλού σας γίνεται με το να υποστηρίζετε ότι ναι, είστε άξιος, αγαπητός, ευφυής, ισχυρός και ικανός.
Να είστε ευγενικοί με τον εαυτό μας.
Ο έλεγχος μέσα από την παρατήρηση της ντροπής – σε φυσικά πλαίσια, μας λέει πότε έχουμε ξεπεράσει τα όρια κάποιου. Η ντροπή μας υπενθυμίζει την ευγένεια που πρέπει να έχουμε στον εαυτό μας και τους άλλους, γιατί πολλές φορές γινόμαστε όλοι λίγο αναίσθητοι στις ανάγκες των άλλων.
Αυτή είναι μια υγιής διδακτική ντροπή που μπορεί να συμβεί όταν έχουμε παραβιάσει την αξιοπρέπεια κάποιου με την αναίσθητη συμπεριφορά μας,- ζητούμε συγγνώμη και προσπαθούμε να βρούμε τρόπο αποκατάστασης.
Η παρατήρηση είναι ένα χρήσιμο στάδιο που μας επιτρέπει να δούμε τι συμβαίνει μέσα μας όταν αντιδρούμε αυτόματα, αντί να ανταποκρινόμαστε με πιο συνειδητές επιλογές.
Αναγεννήστε το παιδί που κρύβετε μέσα σας.
Η τοξική ντροπή έχει τις ρίζες της στην παιδική ηλικία με εγκατάλειψη, κακοποίηση, και πολλά τραύματα. Πηγαίνοντας πίσω τη μνήμη σας στη παιδική ηλικία αντιμετωπίζετε την πληγή απευθείας.
Μερικοί από τους καλύτερους τρόπους σύνδεσης με το παιδί μέσα σας περιλαμβάνει τη ζωγραφική και το σχέδιο (εικαστική θεραπεία),τη δημιουργική γραφή, με απεικονίσεις των πραγμάτων που θέλατε να κάνετε ως παιδί.
Μαθαίνοντας πώς να επικοινωνείτε και να αλληλεπιδράτε με φροντίδα στον μικρό εαυτό σας, σας ισχυροποιεί και σας βοηθά να αποκτήσετε πρόσβαση στα συναισθήματα που καταστείλατε και διαχωρίσατε σε μια προσπάθεια να προστατεύσετε τον εαυτό σας.
Το βασανιστικό συναίσθημα της τοξικής ντροπής μας λέει ότι έχουμε απομακρυνθεί από τα επιτρεπτά όρια του φυσιολογικού, αποσυνδέοντας και απειλώντας την γενική μας ευημερία.
Δεν χρειάζεσαι την τελειότητα για να νιώσεις καλύτερα. Αν διακρίνεις ότι η τοξική ντροπή κρύβεται πίσω από λέξεις, και επιλογές σου, απλά άλλαξε τον τρόπο σκέψης σου και υιοθέτησε τη νοοτροπία της αγάπης στη ζωή σου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου