Η Πρατιακάρα, η Πέμπτη κατά σειρά βαθμίδα της Αστάνγκα Γιόγκα (Ashtanga Yoga), αποτελεί την βασική προϋπόθεση για Συγκέντρωση και Υπερσυγκέντρωση.
Ας θυμηθούμε όμως το σύστημα της Αστάνγκα γιόγκα με τις οκτώ βαθμίδες-στάδια της:
1. YAMA – ΓΙΑΜΑ = Ηθικοποίηση
2. NIYAMA – ΝΙΓΙΑΜΑ = Κάθαρση
3. ASANA – ΑΖΑΝΑ = Στάση σώματος
4. PRANAYAMA – ΠΡΑΝΑΓΙΑΜΑ = Έλεγχος Ενέργειας
5. PRATYAHARA – ΠΡΑΤΙΑΚΑΡΑ = Αποκοπή των αισθήσεων
6. DHARANA – ΝΤΑΡΑΝΑ = Συγκέντρωση
7. DHYANA – ΝΤΙΑΝΑ = Διαλογισμός/Στοχασμός
8. SAMANDI – ΣΑΜΑΝΤΙ = Θέωση/Έκσταση/Ένωση
Η Πρατιακάρα, λοιπόν, βρίσκεται στην πέμπτη βαθμίδα και σημαίνει αποκοπή – χαλάρωση.
Ο αριθμός πέντε στην Αριθμοσοφία σημαίνει την αποκατάσταση της τάξης ή την επαναφορά σε αυτήν προκειμένου να μεταβούμε στον αριθμό έξι που συμβολίζει την ένωση-γάμο.
Τι αποκαθιστά ή επαναφέρει η δύναμη της Πρατιακάρα;
Ο νους του ανθρώπου προκειμένου να γίνει κατάλληλος για Διαλογισμό (Στοχασμό) πρέπει να αλλάξει προσανατολισμό. Από εξωστρεφής να γίνει εσωστρεφής.
Η εξωστρέφεια του νου συνίσταται στο γεγονός ότι η νοητική μας δύναμη είναι προσανατολισμένη και διοχετεύεται προς τα αισθητήρια όργανα με σκοπό την σύλληψη των «αντικειμένων» του αισθητού κόσμου και την καταγραφή και αξιολόγηση τους μέσα στην νοητική ύλη (manas).
Ο νους είναι υπερβολικά εθισμένος να ταυτίζεται με τις πέντε αισθήσεις του και να επεξεργάζεται πληροφορίες και εικόνες που του προσφέρουν τα αισθητήρια όργανα του. Για τον λόγο αυτό δυσκολεύεται να αντιληφθεί και να εγκρίνει οποιαδήποτε, άλλης προέλευσης, πληροφορία-ερέθισμα (υποσυνείδησης ή υπερσυνείδησης).
Επακόλουθο αυτής της νοητικής κατάστασης είναι πρώτον, ότι ο νους σιγά-σιγά εξαντλείται και «αρρωσταίνει» και δεύτερον, ότι περιορίζεται η δυνατότητα του για εσωστρέφεια και Διαλογισμό.
Τούτο διότι με το να είναι ο νους διαρκώς στραμμένος προς τα ερεθίσματα των πέντε αισθήσεων που δέχεται από τον έξω κόσμο, πρώτον εξαντλεί την νοητική του δύναμη (manas) και δεύτερον, γίνεται αποδέκτης των αλλεπάλληλων εξωτερικών ερεθισμάτων με αποτέλεσμα να μην ηρεμεί και να μην γαληνεύει ποτέ.
Έχουμε μια διαρκή εκροή νευρικής δύναμης ως συνέπεια μιας ταραχώδους νοητικής λειτουργίας. Το άγχος και οι πάσης φύσης νευρώσεις οφείλονται ακριβώς σε αυτήν την μόνιμη νοητική αναστάτωση. Είναι φυσικό λοιπόν αυτή η ακατάσχετη σπατάλη ενέργειας του νου να του αποστερεί κάθε δυνατότητα για συγκέντρωση και διαλογισμό.
Εδώ σε πρώτη φάση παρεμβαίνει η γιόγκα με την Πρατιακάρα (χαλάρωση), προκειμένου να θεραπεύσει, να ηρεμήσει και να γαληνεύσει τον άνθρωπο. Λειτουργεί αρχικά ως μέθοδος «αποσυμπίεσης» και ανανέωσης του νευρικού μας συστήματος.
Υπάρχουν πολλών ειδών ασκήσεις χαλάρωσης που εκτελούνται κυρίως στην κρίγια γιόγκα (ψυχοσωματική θεραπεία-άσκηση):
1. Κεντρόμολη χαλάρωση
Η χαλάρωση αυτή ξεκινά από τα ακροδάχτυλα των ποδιών μας και ανεβαίνει προς την κορυφή, δηλαδή το κεφάλι μας. Κατευθύνεται ή από κάποιον τρίτο (π.χ. τον δάσκαλο) που την υπαγορεύει ή από τον ίδιο τον ενδιαφερόμενο νοητικά.
Η χαλάρωση ανεβαίνει βαθμιαία προς τα πάνω και κάθε κομμάτι-τμήμα του σώματος που αφήνει πίσω παραμένει ξένο στην συνείδηση μας και ναρκωμένο.
Όταν φθάσει στην κορυφή του κεφαλιού παραμένει ο υποψήφιος για λίγα λεπτά σε πλήρη αποκοπή από το σώμα του και επανέρχεται σιγά-σιγά στην εγρήγορση κατόπιν εντολής του υποβολέα του ή του ιδίου.
Μετά την επαναφορά νιώθει ευφορία και ζωτικότητα. Στην περίπτωση που εφαρμόζει αυτή την μέθοδο μόνος του (αλλά και σε κάθε άλλη μέθοδο χαλάρωσης) πρέπει οπωσδήποτε να προηγείται η κατάστρωση ενός νοητικού προγράμματος που θα καθορίζει:
(α) την μέθοδο χαλάρωσης,
(β) τον χρόνο διάρκειας της χαλάρωσης και
(γ) τον σκοπό για τον οποίο γίνεται η χαλάρωση.
2. Κεντρόφυγη χαλάρωση
Στην περίπτωση της κεντρόφυγης χαλάρωσης ακολουθείται η αντίστροφη ακριβώς πορεία. Η χαλάρωση ξεκινά από το κεφάλι και σταδιακά κατέρχεται μέχρι τα ακροδάχτυλα των ποδιών.
Αυτή η περίπτωση προϋποθέτει περισσότερο εκπαιδευμένο μαθητή και οδηγεί σε πιο βαθιά χαλάρωση που μπορεί να καταλήξει σε τεχνητό ύπνο.
3. Αυτόματη χαλάρωση
Η χαλάρωση αυτή συντελείται μέσα σε λίγα λεπτά. Ο νους αποφασίζει να αποκοπεί από το σώμα του και να χαλαρώσει όλο το σώμα σχεδόν ακαριαία. Το πλεονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι ότι μπορεί να εφαρμοστεί οπουδήποτε.
Για παράδειγμα σε ένα διάλειμμα στο γραφείο, στο λεωφορείο, κ.α.. Προσοχή, να μην εφαρμόζεται όταν οδηγούμε.
Αυτές είναι μόνο τρεις περιπτώσεις χαλάρωσης που μπορούν να εφαρμοσθούν από οποιονδήποτε το επιθυμεί με μια σύντομη εκπαίδευση κοντά σε έναν ειδικό δάσκαλο της Γιόγκα.
Κατά την διάρκεια της χαλάρωσης, οποιουδήποτε τύπου, το νευρικό σύστημα ναρκώνεται και σταματά να απασχολεί τον νου, ο οποίος βαθμιαία ηρεμεί και σταματά να παράγει πολλές σκέψεις.
Το ζητούμενο σε μια επιτυχημένη εφαρμογή χαλάρωσης είναι ο νους να ισορροπήσει μεταξύ συνείδησης και υποσυνείδησης. Αυτό σημαίνει ότι η επαφή μας με την συνείδηση πρέπει να ελαχιστοποιηθεί ώστε να μην φθάνουν τα ερεθίσματα των αισθήσεων στο νου.
Αντίθετα, το υποσυνείδητο πρέπει να ενεργοποιηθεί, χωρίς όμως να κυριαρχήσει στον νου, χωρίς δηλαδή να παραδοθεί ο άνθρωπος στον φυσικό ύπνο. Αυτή η κατάσταση είναι εξαιρετικά ωφέλιμη για ξεκούραση και αναζωογόνηση του οργανισμού. Δέκα λεπτά βαθιάς χαλάρωσης ισοδυναμούν με δύο έως τρεις ώρες αδιατάραχτου φυσικού ύπνου.
Στην περίπτωση όμως κατά την οποία εφαρμόζουμε την Πρατιακάρα ως προετοιμασία για Συγκέντρωση (Νταράνα) και Διαλογισμό (Ντυάνα), τότε λειτουργεί σαν μέθοδος «συνάθροισης δυνάμεων».
Οι δυνάμεις οι οποίες μέχρι τότε ήταν εξερχόμενες γίνονται εισερχόμενες και επιστρέφουν στην διάθεση του νου ο οποίος αρχίζει να επιβάλλεται στον εαυτό του, περιορίζοντας την συλλογή εντυπώσεων, εικόνων και ερεθισμών από τον έξω κόσμο. Σε αυτή την κατάσταση ο νους είναι έτοιμος να στρέψει το ενδιαφέρον του σε έναν μόνο στόχο, σε ένα σημείο συγκέντρωσης.
Έχει στην διάθεση του ένα τεράστιο Νοητικό δυναμικό το οποίο, κατάλληλα διοχετευόμενο προς τον στόχο συγκέντρωσης θα λειτουργήσει ως αγωγός μιας προωθητικής δύναμης που θα ενώσει τον νου με τον στόχο.
Αυτή η στιγμή στροφής του νου προς τον στόχο του είναι καθοριστική για την μελλοντική του ανάβαση και αναδίπλωση προς την Υπερσυνείδηση του.
Από αυτό προκύπτει ότι για να επιτευχθεί ένας σωστός Διαλογισμός απαιτείται, ως προϋπόθεση, ο μηχανισμός της Πρατιακάρα ώστε ο νους να καταφέρει να ελέγξει τον εαυτό του, δηλαδή την ανεξέλεγκτη παραγωγή σκέψεων και να παραμείνει επικεντρωμένος προκειμένου να έρθει σε επαφή με μια άλλη δόνηση, μια άλλη πτυχή του Εαυτού του, την Υπερσυνείδηση.
Για αυτόν τον λόγο οι υποψήφιοι για Διαλογισμό (Ράτζα Γιόγκα) επιβάλλεται να προετοιμάζονται για μεγάλο χρονικό διάστημα ώστε ο φυσικός τους φορέας, το σώμα αλλά κυρίως ο νους, να έχει την καταλληλότητα να δεχθεί και να συντονισθεί με τις καινούργιες δονήσεις της υπερσυνείδησης των οποίων η συχνότητα είναι πολύ διαφορετική από αυτήν της συνείδησης.
Συνοψίζοντας, θα λέγαμε ότι η Πρατιακάρα αποτελεί το τελικό στάδιο μιας διαδικασίας εξισορρόπησης του νευρομυϊκού συστήματος (συνειδητού-υποσυνειδήτου) δια της αποκοπής του νου από τις αισθήσεις, αλλά και, περαιτέρω, το αρχικό στάδιο μιας διαδικασίας εξοικονόμησης και αποταμίευσης πρανικής ενέργειας προκειμένου να επιτευχθεί το νοητικό άλμα προς την υπερβατικότητα.
Σμάρω Κοσμάογλου, Δασκάλα Γιόγκα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου