«Μια φορά κι έναν καιρό, οι άνθρωποι του πλανήτη μας ήξεραν τα πάντα για το φυσικό περιβάλλον τους.
Η γνώση τους για τη ζωή μετριόταν στα πεντοδάκτυλά τους, βασισμένη αποκλειστικά στην εμπειρία. Ό,τι ήταν έξω από τιςπέντε αισθήσεις τους απλώς δεν υπήρχε. Η νοημοσύνη τους κατέγραφε μόνο τις εμπειρικές πληροφορίες, εκτεινόταν μόνο στις βασικές ανάγκες επιβίωσης. Έτσι, δεν είχαν ιδέα για τις αυταπάτες τους για άλλες χώρες, άλλους ανθρώπους, άλλους πολιτισμούς.
Σιγά, σιγά ήρθε η εξέλιξη. Οι άνθρωποι οργάνωσαν ευρύτερες κοινωνίες, ανακάλυψαν τη γνώση πέραν των δικών τους αισθήσεων, έστρεψαν την προσοχή τους στην εμπειρία άλλων ανθρώπων, δοκίμασαν πλούσιους τρόπους να δαμάσουν τη φύση, να αυξήσουν την τροφή τους, να λύσουν με μεγαλύτερη ευκολία τις ανάγκες επιβίωσης.
Κάπως έτσι ξεκίνησε η εποχή της πληροφόρησης κι από άλλες πηγές. Όμως, διατηρούσαν τον έλεγχο της ζωής τους, μπορούσαν ακόμα να δοκιμάσουν, επιστρατεύοντας τη δική τους εμπειρία, τι είναι αλήθεια και τι ψέμα, τι τους ωφελεί και τι τους βλάπτει.
Σήμερα, η πληροφόρηση δεν έχει ορίζοντα, όρια και περιορισμούς. Τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Έτσι, οι άνθρωποι έχασαν τον έλεγχο, πέρασαν στην εποχή της αμφισβήτησης και της ανησυχίας, έγιναν παθητικοί ακροατές και θεατές της πληροφόρησης μέσα από την τεχνολογία της τηλεόρασης και του διαδικτύου.
Ο πλούτος και η ευκολία της μάθησης, θεωρητικής και όχι εμπειρικής, εγείρει νέους φόβους, άγνωστους στους προγόνους μας. Εκατομμύρια πληροφορίες διαψεύδονται, δεν αντέχουν στον χρόνο ή δείχνουν να υπηρετούν τα συμφέροντα ισχυρών κοινωνικών ομάδων, την οικονομική εκμετάλλευση και όχι τα ανθρώπινα ιδεώδη.
Η κοινωνική ζωή στον πλανήτη είναι μια πλαστογραφία, μια διαρκής παραπλάνηση σχετικά με την πραγματικότητα, μια υπερσύγχρονη κλειδαρότρυπα, με φανταχτερές –αλλά πλαστές– εικόνες που μας βουλιάζουν παθητικά ολοένα και περισσότερο σε καναπέδες απέναντι στην τηλεόραση ή σε καρέκλες μπροστά στον υπολογιστή μας.
Η εκμετάλλευση και η εξουσία σήμερα έχει αλλάξει τους τρόπους και τη μεθοδολογία της, μας πλασάρει την ευκολία του εγκεφαλικού ύπνου.
Αν ζούσε σήμερα ο Πλάτωνας, πιθανόν να έδινε μιαν άλλη περιγραφή του περίφημου αλληγορικού του σπηλαίου, στο 7o κεφάλαιο της «Πολιτείας». Ίσως να περιέγραφε τους δεσμώτες, τους φυλακισμένους ανθρώπους, με σύγχρονες απατηλές σκιές και εικόνες, ναρκωμένους μπροστά στους δέκτες τους, να μασουλάνε νόστιμα πατατάκια και εμπλουτισμένους ξηρούς καρπούς.
(Δημοσιεύθηκε περιοδικό «Υποβρύχιο», 12/2008)
All copyrights by Ψυχολόγος | Μαρία Λασσιθιωτάκη
Maria Lassithiotaki.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου