Οικογένεια : Το λιμάνι...ή ….. Η εξορία…….!!!

              

Όσα περισσότερα γνωρίζουμε για την οικογένειά μας, την πατρική αλλά και την ευρεία, τόσα μαθαίνουμε για τον εαυτό μας παρατηρώντας και συνδέοντας.

''Εμείς είμαστε η ενσ άρκωση της συνέχειας

Εκείνων που στη δική μας εποχή δεν έφτασαν.

Και άλλοι θα είναι, και είναι, η δική μας αθανασία πάνω στη γη '' ( J .B . Borges )

Συμφωνώντας με το παραπάνω γνωμικό, πολλές φορές αναρωτήθηκα για αυτές τις σημαντικές άλλες καταγωγές μας. Βέβαια αυτές οι σκέψεις δραστηριοποιούνταν και με μία αφορμή προερχόμενη από την οικογένεια καταγωγής, ή προσωπικού βιώματος.

Οι μεγαλύτεροι αναφωνούν .....'' Μα τι παιδιά κάναμε…παιδιά είναι αυτά....έτσι τα μεγαλώσαμε εμείς;'' αλλά και οι μικρότεροι όμως απαντούν είτε: ''Εσείς φταίτε..... εσείς μας μεγαλώσατε έτσι .... ααααα...ας μην μας κάνατε....'', αλλά και: ''Οι γονείς μας ότι μπόρεσαν έκαναν, δεν φταίνε σε τίποτα, εμείς ορίζουμε τη ζωή μας.....τη μοίρα μας, το παρόν, το μέλλον μας......''. 

Κατηγοριοποιήσεις μπορεί να υπάρχουν πολλές, η ουσία όμως δεν αλλάζει, όλοι μα όλοι μας όμως από κάπου προερχόμαστε και είτε το θέλουμε είτε όχι (παμψηφεί το θέλουμε !) η οικογένεια καταγωγής μας ή αλλιώς πατρική οικογένεια είναι εκείνη που νουθετεί, πυροδοτεί, γαλουχεί, μοιράζει, κατανέμει τους ρόλους, τις πεποιθήσεις, τις αξίες που καλούμαστε ο καθένας να έχει σε αυτή την ζωή.

Το μαγικό είναι και δύσκολο να υλοποιηθεί. Είναι μέσα σε όλα αυτά τα ''κληρονομικά'' χαρακτηριστικά ή αλλιώς βαρίδια όπου κάποιος προσπαθεί, ή τολμάει κιόλας να αλλάξει, να μετακινήσει, να προσθέσει κάποια δικά του στοιχεία, κάποιες συμπεριφορές ή ακόμα - ακόμα να παραμερίσει στοιχεία που τελικά δεν του αρμόζουν, τον πνίγουν, δεν του ταιριάζουν, δεν του πάνε.

Είναι αρκετοί εκείνοι που εμπλέκουν το κομμάτι της μοίρας τους με την προσωπική βούληση, άλλοι από φόβο – κυρίως- εμμένουν σε παλιές καταβολές και ας νιώθουν ότι θα ήθελαν πολύ να τις αλλάξουν, αλλά τους κρατεί ο φόβος μην προδώσουν ή απογοητεύσουν αυτούς τους σημαντικούς άλλους που αναφέραμε παραπάνω.

Η επιλογή της μοίρας όταν γίνει αυτούσια αυτομάτως μπορεί και να περιορίσει την ευελιξία πρόσθετων στοιχείων που το άτομο επιθυμεί και θέλει να εντάξει στη ζωή του. Επικρατεί σύγχυση ανάμεσα στο θέλω και το πρέπει στο επιθυμητό και στον κανόνα στη γαλούχηση και στην εξερεύνηση.........

Ο ''μύλος'' των επιθυμιών και των αναγκών αλέθονται με τις κοινωνικές νόρμες, τα πρέπει, τα είθισται, τι επικρατεί τελικά....! ο δυναμισμός της ψυχής ! Κανείς δεν προδίδει τις αρχέτυπες γονεϊκές αρχές προσθέτοντας στη ζωή του και δικές του καταβολές ίσα-ίσα εμπλουτίζεται, εξελίσσεται ώστε να αφήσει και στην επόμενη γενιά από τη δική του νέα- καινούργια στοιχεία προς αφομοίωση και η νέα γενιά με τη σειρά της θα δει τι θα κάνει με αυτή την επεξεργασία και όλος αυτός κύκλος διαιωνίζεται αλλά κυρίως εμπλουτίζεται....!

Ανακαλύπτοντας τα παλιά σεντούκια

Όσα περισσότερα γνωρίζουμε για την οικογένειά μας, την πατρική αλλά και την ευρεία, τόσα μαθαίνουμε για τον εαυτό μας παρατηρώντας και συνδέοντας. Εχοντας τη γνώση από πού προερχόμαστε αποφασίζουνε πώς οι ίδιοι θέλουμε να ζήσουμε.

Ορισμένες οικογένειες βιώνουν από ένα ή περισσότερα μέλη οδυνηρές οικογενειακές εμπειρίες και το αναφέρουμε αυτό γιατί περιπτώσεις όπως ο αλκοολισμός, αυτοκτονίες, σεξουαλικές κακοποιήσεις, τζόγος πλήττουν όλα τα μέλη της οικογένειας.

Η βαθύτερη κατανόηση των αιτιών που οδήγησαν μία οικογένεια σε τέτοιου είδους συμπεριφορές βοηθά το άτομο να αντιληφθεί τη σκοτεινή πλευρά του εαυτού και να διαμορφώσει περισσότερο ολοκληρωμένες σχέσεις με τους υπόλοιπους, ή ακόμα και να τον απομακρύνει από αυτήν.

‘Όσοι δεν μπορούν να θυμηθούν το παρελθόν είναι καταδικασμένοι να το επαναλαμβάνουν’. Γνωρίζοντας κάποιος την οικογενειακή του κληρονομιά έχει την ελευθερία να αλλάξει και το ίδιο του το μέλλον (όσο δύσκολο και αν ακούγεται αυτό).

Η έννοια των οικογενειακών δεσμών είναι βαθιά συνδεδεμένη με την αντίληψη που έχουμε σχετικά με το ποιοι είμαστε.

Πολλοί αναρωτιούνται αν οι ιδιοτροπίες τους και οι στάσεις τους είναι κοινές με άλλα μέλη της οικογένειας και τι αυτό μπορεί τελικά να σημαίνει, είναι ευχή είναι κατάρα; Κάποιοι συνδέουν τη σειρά των σημαντικών γεγονότων της ζωής τους με το ποια μέλη ήταν παρόντα, όπως γεννήσεις, γάμους αρρώστιες, απώλειες.

Ανεξαρτήτως ηλικίας, μορφωτικού επιπέδου, ή σε ποια τοποθεσία κάποιος διαμένει, ή αν είναι ή όχι απομακρυσμένος από τα υπόλοιπα μέλη συναισθηματικά μοιάζει να είναι δύσκολο να ξεφύγει από την – όποια - επίδραση της οικογένειας.

Οι οικογενειακές σχέσεις και η επαφή είναι οι πιο σημαντικές αλληλεπιδράσεις στη ζωή μας, αν και πολύ συχνά αδυνατούμε να σχετιστούμε με τα μέλη της δικής μας οικογένειας δυσκολευόμαστε τόσο να βρούμε μία δικλείδα, μία πόρτα που να ανοίγει προς την επικοινωνία.

Αμυντικά κάποιοι μπορεί πολύ εύκολα να πουν ‘ότι δεν έχει σημασία για εκείνους η επαφή με τους γονείς ή τα αδέρφια τους, ή ότι δεν έχει σημασία αν τους αγάπησαν ή αν αγαπήθηκαν’, λεκτικά άλλα μπορούν να ειπωθούν από εκείνα που τελικά ισχύουν και έχουν σημασία.

Η οικογένεια καταγωγής κάποια στιγμή θα επιστρέψει για να καταδιώξει τα μέλη της στις προσωπικές τους σχέσεις, στις/στους συζύγους, στα παιδιά τους ακόμα και στην εργασία τους. Πίσω από τα ιδιαίτερα ή ιδιόμορφα χαρακτηριστικά κάθε οικογένειας βρίσκονται κάποια πρότυπα που διαπερνούν κάθε πολιτισμικό και χρονικό όριο.

Στην εξέλιξη του χρόνου μπορεί τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της οικογενειακής δομής και των ρόλων να μεταβάλλονται με δραματικό ρυθμό, οι ουσιαστικοί τρόποι με τους οποίους έχουν μάθει να σχετίζονται τα μέλη παραμένουν ίδιοι και αξεπέραστοι.

Άνθρωποι που δεν διατηρούν επαφή με τους γονείς τους βιώνουν μία ιδιαίτερα έντονη – και επίπονη - εμπειρία, βαθιά μέσα τους δεν υπάρχει τίποτα πιο ευεργετικό από την ίδια τους την ανάγκη για επαφή μαζί τους. Ακριβώς το ίδιο ισχύει και για τις αδελφικές σχέσεις.

Αδέλφια που δεν μιλούν μεταξύ τους για πολλά χρόνια βιώνουν μέσα τους μία βαθιά απώλεια και θλίψη.

Τα αδέρφια σχεδόν ποτέ δεν μοιάζουν μεταξύ τους και αυτό γιατί έχει σημασία σε τι φάση ζωής βρισκόταν ο γονιός που έφερε στη ζωή το εκάστοτε παιδί, ακόμα και τα τρία ή πέντε χρόνια διαφορά έχουν μεγάλη σημασία στην προσωπική ιστορία αυτού του παιδιού.

Κάποιοι λένε ότι το πρώτο παιδί γεννήθηκε από πολύ αγάπη και έρωτα των γονιών, ενώ το δεύτερο από ανάγκη ή συμπλήρωση παρέας για το πρώτο......

Αρκετοί άνθρωποι αναφέρουν δημιουργώντας τη δική τους πυρηνική οικογένεια ότι δεν θέλουν να επαναλάβουν τα λάθη και τα προβλήματα που οι ίδιοι βίωσαν στην οικογένεια καταγωγής τους και όμως με ένα παράδοξο τρόπο επαναλαμβάνουν ακριβώς αυτό που βίωσαν και τους ήταν οικείο.

Ακόμα και άνθρωποι που αποδυκνείουν εξαιρετικές ικανότητες σε κάποιους διαφορετικούς τομείς απ’ ότι άλλα μέλη της πατρικής τους οικογένειας, μπορεί να κλείνουν τα μάτια τους στους νέους τρόπους αντίληψης της οικογένειας, να χάνουν στοιχεία της αντικειμενικότητάς τους όταν επιστρέφουν στο πατρικό τους καταφύγιο.

Γράφει: Βαϊτσου Δήμητρα

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας 

http://www.iatronet.gr